Sajany – system górski w Azji
Sajany to system górski rozciągający się głównie na terenie Rosji oraz w mniejszym zakresie w Mongolii. Obejmuje obszar od Ałtaju na zachodzie aż po jezioro Bajkał na wschodzie.
Geologia i struktura
Góry Sajany są fałdowymi formacjami, które powstały w wyniku orogenezy kaledońskiej, a następnie były modyfikowane podczas orogenezy hercyńskiej i alpejskiej. Składają się z:
- prekambryjskich skał zmetamorfizowanych (gnejsy, łupki krystaliczne, kwarcyty),
- dolnopaleozoicznych skał osadowych (łupki, piaskowce, margle),
- intruzji granitowych.
Łańcuchy górskie
Sajany dzielą się na dwa główne łańcuchy:
- Sajan Wschodni: wysokość 2000-2700 m n.p.m., długość około 1000 km, najwyższy szczyt – Munku-Sardyk (3491 m n.p.m.),
- Sajan Zachodni: długość około 650 km, najwyższy szczyt – Kyzył-Tajga (3121 m n.p.m.).
Oba łańcuchy charakteryzują się stromymi zboczami i rzeźbą alpejską, a także licznymi formami polodowcowymi. Lodowce zajmują powierzchnię około 8 km². W rejonie połączenia łańcuchów znajdują się głębokie kotliny, takie jak Minusińska, Todżyńska i Tuwińska.
Klimat i roślinność
Klimat w Sajany jest umiarkowany chłodny. Obszar ten jest bogaty w rzeki, szczególnie w dorzeczu Angary i górnym Jeniseju. W wyższych partiach gór występują pola ruchomych głazów oraz górska tundra. Na niższych zboczach rośnie tajga iglasta, a w dolinach można spotkać roślinność stepową.
Ochrona przyrody i zasoby naturalne
W regionie Sajanów znajdują się parki narodowe i rezerwaty, w tym:
- Park Narodowy „Szuszenskij bor”,
- Rezerwat Chakaski,
- Sajańsko-Szuszeński Rezerwat Biosfery,
- Park Narodowy „Słupy Krasnojarskie”.
Obszar ten obfituje w złoża surowców mineralnych, takich jak żelazo, miedź, złoto, grafit, azbest i nefryt.
