Sądecczyzna
Sądecczyzna, znana również jako ziemia sądecka, to region historyczny w południowej Małopolsce, obejmujący Kotlinę Sądecką, część Pogórza Karpackiego oraz Beskid Sądecki. Obecnie termin ten najczęściej odnosi się do powiatu nowosądeckiego. Nazwa „Sądecczyzna” została wprowadzona w 1967 roku, wcześniej używano pisowni „Sądeczyzna”.
Historia
W 1257 roku książę Bolesław V Wstydliwy przekazał ziemię sądecką księżniczce Kindze, co miało formę posagu. W Starym Sączu założyła ona dwa klasztory franciszkańskie. Jednak klasztor nie dbał o polskie osady na Dolnym Spiszu, co doprowadziło do ich wpływów węgierskich.
Region rozwijał się dzięki położeniu na szlakach handlowych oraz wprowadzeniu w XIII wieku prawa niemieckiego. W 1292 roku powstał Nowy Sącz, który stał się ważnym ośrodkiem, gościącym wielu znamienitych gości, w tym królów Polski.
W końcu XVII wieku region przeżył najazd Szwedów. Po I rozbiorze Polski znalazł się pod panowaniem austriackim, a Nowy Sącz zyskał na znaczeniu jako stolica cyrkułu. Włócznia sióstr klarysek została rozparcelowana wśród niemieckich kolonistów.
W czasie I wojny światowej miasto zostało zajęte przez Rosjan, a następnie przez Austriaków. II wojna światowa zaczęła się dla Sądecczyzny 6 września 1939 roku, kiedy to Niemcy zajęli Nowy Sącz. Po wojnie region włączono do województwa krakowskiego, a w 1975 roku utworzono województwo nowosądeckie, które zniesiono w 1999 roku.
Etnografia
Sądecczyzna zamieszkiwana jest przez cztery główne grupy etniczne:
- Lachy Sądeckie
- Pogórzanie
- Górale sądeccy
- Łemkowie
Grupy te mają różnorodne tradycje i wpływy kulturowe, co wzbogaca regionalną tożsamość.
