Rzut karny w piłce nożnej
Rzut karny to bezpośredni strzał wykonywany z określonej odległości od bramki drużyny przeciwnej, przyznawany w wyniku faulu lub zagrania ręką przez obrońcę w obrębie pola karnego.
Przepisy dotyczące rzutów karnych
Rzut karny wykonuje się, gdy w polu karnym nie ma innych zawodników poza strzelającym i bramkarzem. Bramkarz musi dotykać linii bramkowej przynajmniej jedną nogą przed wykonaniem strzału. Rzut karny może być wykonany w dowolnym kierunku, ale musi być skierowany do przodu.
W przypadku meczów pucharowych, jeśli po regulaminowym czasie i dogrywce nie ma zwycięzcy, wykonuje się serię rzutów karnych. Każda drużyna wykonuje pięć rzutów na przemian. Jeśli jedna drużyna osiągnie przewagę, mecz kończy się.
Techniki strzelania rzutów karnych
Różne techniki strzałów mogą wpłynąć na skuteczność rzutu karnego:
- Strzał w górną część bramki: Skuteczny, ale wymaga precyzji.
- Strzał po ziemi: Mniej ryzykowny i często bardziej efektywny, szczególnie blisko słupka.
- Strzały półgórne: Mniej zalecane, gdyż bramkarz ma więcej czasu na obronę.
- Decyzja w ostatniej chwili: Niektórzy zawodnicy czekają na ruch bramkarza, by strzelić w przeciwnym kierunku.
- Metoda „à la Panenka”: Delikatne podcięcie piłki, popularne przez Antonína Panenkę.
Statystycznie bramkarze bronią 15% rzutów karnych, co oznacza, że skuteczność strzałów wynosi około 85%.
Historia rzutów karnych
Pomysł na rzut karny wprowadził irlandzki działacz William McCrum w 1890 roku. Rzuty karne były stosowane w irlandzkiej lidze jako pierwsi. W historii futbolu bramkarze często stawali się bohaterami, broniąc rzuty karne, co miało miejsce w finałach Ligi Mistrzów i mistrzostw świata.
Przykładowe wydarzenia to obrony rzutów karnych przez Olivera Kahna czy Jerzego Dudka. Największym osiągnięciem był występ Helmutha Duckadama, który obronił cztery rzuty karne w finale Pucharu Europy w 1986 roku.
Rzuty karne decydowały o zwycięstwie w finałach mistrzostw świata w 1994, 2006 i 2022 roku. Wprowadzenie serii rzutów karnych po dogrywkach miało miejsce w 1964 roku, a pierwszy raz zastosowano je w Polskim Związku Piłki Nożnej.
W Europie pierwsze rzuty karne w meczach pucharowych miały miejsce dopiero w 1970 roku, pomimo wcześniejszych prób w Polsce.
