Rzeźnia numer pięć

Rzeźnia numer pięć

Rzeźnia numer pięć, czyli Krucjata dziecięca, czyli Obowiązkowy taniec ze śmiercią (oryg. Slaughterhouse-Five, or The Children’s Crusade: A Duty-Dance with Death) to powieść Kurta Vonneguta wydana w 1969 roku, łącząca autentyczne wydarzenia II wojny światowej, w tym bombardowanie Drezna, z elementami absurdu i science fiction. Książka przyczyniła się do wzrostu świadomości na temat skutków wojny i była uznawana za jedną z najważniejszych powieści XX wieku.

Kontekst historyczny

Powieść odnosi się do bombardowania Drezna w lutym 1945 roku, które zabiło dziesiątki tysięcy cywilów. Vonnegut, podobnie jak jego bohater Billy Pilgrim, był świadkiem tych wydarzeń, co miało znaczący wpływ na jego twórczość.

Fabuła

Billy Pilgrim, główny bohater, jest marzycielem, który nie odnajduje się w wojennej rzeczywistości. Jako żołnierz zostaje wzięty do niewoli, a jego zdolność do „wypadania z czasu” prowadzi go przez różne momenty jego życia, w tym do bombardowania Drezna, gdzie ukrywa się w rzeźni numer pięć. Po wojnie wraca do Ilium, gdzie stara się odnaleźć swoje miejsce w życiu, jednak jego doświadczenia z czasów wojny wciąż go prześladują.

Bohaterowie

• Billy Pilgrim: Główny bohater, optyk, który przeżył bombardowanie Drezna.
• Roland Weary: Żołnierz, który towarzyszy Billy’emu w niewoli, umiera na gangrenę.
• Edgar Derby: Nauczyciel, który zostaje skazany na śmierć za kradzież.
• Paul Lazzaro: Złodziej, który pragnie zemsty na Billym.
• Walencja Merble: Żona Billy’ego, z którą nie ma głębszej więzi.
• Tralfamadorianie: Kosmici, którzy uczą Billy’ego o ich koncepcji czasu.

Motywy i symbolika

• Czas i pamięć: Powieść bada pojęcie czasu, gdzie wszystkie momenty istnieją jednocześnie.
• Niszczycielski wpływ wojny: Wojna ma długotrwały wpływ na psychikę bohatera.
• Wolna wola: Postać Billy’ego ilustruje brak wpływu na swoje życie.
• Nieuchronność śmierci: Śmierć jest przedstawiana jako nieodłączny element życia.
• Symbolika kolorów: Powtarzające się zestawienia kolorów podkreślają absurdalność sytuacji.

Krytyka

Centralnym wydarzeniem powieści jest bombardowanie Drezna, które wywołuje kontrowersje. Vonnegut zderza brutalny realizm z absurdem, co prowadzi do różnych interpretacji i reakcji krytyków. Powieść była wielokrotnie cenzurowana z powodu swojej formy i treści.

Adaptacje

Powieść doczekała się kilku adaptacji, w tym filmowej w 1972 roku oraz teatralnej i operowej. W 2009 roku powstało słuchowisko radiowe na podstawie książki.