Ryś iberyjski

Ryś iberyjski (Lynx pardinus)

Ryś iberyjski, znany również jako ryś cętkowany lub ryś hiszpański, to gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych. Jest często uznawany za podgatunek rysia (Felis lynx pardina). Historycznie ryś iberyjski zamieszkiwał cały Półwysep Iberyjski, lecz w 1996 roku istniało tylko 9 izolowanych populacji, liczących około 250 osobników. Zgodnie z raportem IUCN z 2022 roku, liczba dorosłych osobników wzrosła do 648, a łączna liczba osobników wynosi ponad 2000.

Taksonomia

Gatunek został po raz pierwszy opisany w 1827 roku przez holenderskiego zoologa Coenraada Jacoba Temmincka jako Felis pardina. Holotyp pochodził z Portugalii. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World klasyfikują ten gatunek jako monotypowy.

Etymologia

Lynx: od greckiego „lunkos” oznaczającego „ryś”.
pardinus: z łaciny, oznaczającego „jak lampart”, pochodzącego od słowa pardus.

Zasięg występowania

Ryś iberyjski występuje w południowo-zachodniej Hiszpanii i Portugalii.

Charakterystyka ogólna

Jest o połowę mniejszy od rysia euroazjatyckiego. Długość ciała wynosi 68,2–82 cm, a masa ciała 7–14 kg, przy czym samce są o 25% większe od samic. Futro jest szarożółte lub brązowawe z wyraźnymi cętkami ciemnobrązowymi lub czarnymi.

Ekologia

Pokarm

Głównie poluje na króliki, a zimą może atakować daniele oraz młode osobniki jeleni. Wiosną ich dieta wzbogaca się o dzikie kaczki.

Rozród

Ciąża trwa około 60 dni, a w miocie rodzi się od 2 do 4 kociąt. Samice osiągają dojrzałość płciową przed 12 miesiącem życia, natomiast samce później, zwykle po 4 roku życia.

Tryb życia

Ryś iberyjski prowadzi samotniczy, nocny tryb życia. Ich rewiry mają powierzchnię około 20 km², a osobniki aktywnie strzegą swoich terytoriów.

Siedlisko

Ryś iberyjski zamieszkuje krzaczaste zarośla śródziemnomorskiej makii, a największa populacja znajduje się w górach Sierra Morena. Powierzchnia ich siedlisk wzrosła z 449 km² w 2005 roku do 3320 km² w 2024 roku.

Status

Początkowo ryś iberyjski był jednym z najbardziej zagrożonych gatunków, jednak w 2024 roku jego status został zmieniony na „narażony” z powodu znacznego wzrostu liczby osobników. Istnieje 14 populacji, z czego 13 znajduje się w Hiszpanii, a jedna w Portugalii.