Rusyfikacja na ziemiach polskich w okresie zaborów
Rusyfikacja w Polsce, prowadzona przez państwo rosyjskie w XIX wieku, miała na celu wynarodowienie Polaków poprzez narzucenie języka, kultury, sztuki i religii prawosławnej. Proces ten szczególnie dotykał dzieci, które miały ograniczoną znajomość kultury polskiej.
Rusyfikacja w Królestwie Polskim
Rusyfikacja zaczęła się po upadku powstania listopadowego (1830–1831). Wówczas zniesiono konstytucję z 1815 roku, wprowadzono Statut Organiczny, zlikwidowano Sejm oraz polskie wojsko. Władze rosyjskie wprowadziły stan wojenny, a administracja Królestwa Polskiego została podporządkowana Petersburgowi.
- 1833 – wprowadzenie stanu wojennego
- 1837 – zmiana nazwy województw na gubernie
- 1841 – wprowadzenie rosyjskiego systemu monetarnego
- 1869 – zamknięcie Szkoły Głównej Warszawskiej i likwidacja polskich instytucji edukacyjnych
- 1885 – wypieranie języka polskiego z systemu szkolnictwa
Po upadku powstania styczniowego rusyfikacja uległa zaostrzeniu. Wprowadzono ciągły stan wojenny, zlikwidowano Kościół unicki, a Polaków wysiedlano i wywłaszczano. W 1869 roku język rosyjski stał się jedynym oficjalnym językiem w administracji i sądownictwie.
Rusyfikacja na ziemiach zabranych
Na ziemiach zabranych, bezpośrednio wcielonych do Rosji, stosowano bardziej radykalne metody rusyfikacyjne. Zlikwidowano polskie instytucje edukacyjne, wysiedlano Polaków, a Kościół unicki został zlikwidowany. Wprowadzono także ograniczenia dla Kościoła rzymskokatolickiego oraz zakaz nabywania ziemi przez Polaków.
- 1839 – likwidacja Kościoła unickiego
- Konfiskaty majątków uczestników powstania
- Zakaz nabywania ziemi przez Polaków
Rusyfikacja miała na celu nie tylko eliminację polskich wpływów, ale także osłabienie tożsamości narodowej innych narodów, takich jak Litwini, Białorusini i Ukraińcy.
Podsumowanie
Rusyfikacja w Polsce była złożonym procesem mającym na celu zatarcie polskiej kultury i tożsamości. Wprowadzone zmiany w administracji, edukacji oraz religii miały długofalowe skutki dla społeczeństwa polskiego, które dążyło do zachowania swojej odrębności narodowej.
