Ruchliwość społeczna
Ruchliwość społeczna, znana również jako mobilność społeczna, odnosi się do przemieszczania się jednostek lub grup w obrębie struktury społecznej.
Rodzaje ruchliwości społecznej
Ruchliwość pozioma (horyzontalna)
Oznacza przechodzenie z jednej grupy społecznej do innej bez zmiany pozycji społecznej. Może obejmować również migrację.
Ruchliwość pionowa (wertykalna)
Definiuje przejścia w górę (awans) lub w dół (degradacja) w hierarchii społecznej. Wysoka ruchliwość pionowa wskazuje na otwartość społeczeństwa, co sprzyja awansowi jednostek z niższych warstw społecznych.
Ruchliwość wewnątrzpokoleniowa
Dotyczy przemieszczania się jednostek w obrębie jednego pokolenia, zależnego od podnoszenia kwalifikacji, zdobywania majątku oraz kształcenia. Degradacja może wynikać z braku takich działań.
Ruchliwość międzypokoleniowa
Odnosi się do porównania pozycji społecznej jednostek z pozycją ich rodziców. Badania tego typu najczęściej opierają się na analizie pozycji ojca.
Ruchliwość strukturalna
Wynika ze zmiany składu społeczno-zawodowego pokoleń. Czynnikami wpływającymi na ruchliwość społeczną mogą być uprzedzenia, formy ustrojowe, typ gospodarki oraz sytuacja na rynku pracy.
Czynniki wpływające na ruchliwość społeczną
- Uprzedzenia rasowe i etniczne
- Forma ustrojowa
- Typ gospodarki
- Sytuacja na rynku pracy
W społeczeństwach tradycyjnych mężczyźni mają zazwyczaj większe szanse na awans społeczny niż kobiety, co w nowoczesnych społeczeństwach przemysłowych często określane jest jako dyskryminacja.
Bibliografia
- Barbara Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2002.
- Piotr Sztompka, Socjologia.
