Ruch Państw Niezaangażowanych
Ruch Państw Niezaangażowanych (ang. Non-Aligned Movement, NAM) to organizacja skupiająca ponad 100 państw, które nie wiążą się z żadnym z istniejących bloków politycznych. Jego idea wyłoniła się z koncepcji Mahatmy Gandhiego i została rozwinięta przez Jawaharlala Nehru oraz innych liderów, takich jak Gamal Naser, Sukarno i Josip Broz Tito.
Założenia Ruchu
Ruch oparty jest na kilku fundamentalnych zasadach:
- Wpływanie na decyzje ONZ
- Utrzymywanie niepodległości państw
- Unikanie satelizacji
- Oporność na przemoc
- Demokratyczne podejmowanie decyzji w sprawach międzynarodowych
Historia powstania
Niezaangażowanie zyskało na znaczeniu w okresie zimnej wojny, kiedy to wiele państw postkolonialnych, głównie z Azji i Afryki, dążyło do unikania przynależności do bloków Wschodu lub Zachodu. Kluczowym momentem było zorganizowanie konferencji w Bandungu w 1955 roku, gdzie 29 państw wyraziło sprzeciw wobec kolonializmu oraz poparcie dla pokojowego współistnienia.
Deklaracja z Bandungu
Na konferencji w Bandungu uchwalono 10 zasad stosunków międzypaństwowych, które obejmowały m.in.:
- Poszanowanie praw człowieka i zasad Karty Narodów Zjednoczonych
- Poszanowanie suwerenności wszystkich narodów
- Równość wszystkich ras i narodów
- Wstrzymanie się od interwencji w sprawy wewnętrzne innych krajów
- Regulowanie sporów międzynarodowych środkami pokojowymi
Konferencje i rozwój Ruchu
W 1961 roku w Belgradzie odbyła się pierwsza konferencja państw niezaangażowanych, w której wzięło udział 25 państw. Ruch zyskał na znaczeniu, a liczba uczestników kolejnych konferencji rosła, osiągając 134 państwa w 1979 roku w Hawanie. Pomimo wspólnej ideologii, nie zawsze panowała zgoda w kwestiach politycznych, a niektóre państwa, jak Kuba czy Libia, angażowały się w sojusze z ZSRR.
Po zakończeniu zimnej wojny i rozpadu bloku wschodniego, Ruch Państw Niezaangażowanych stracił część swojej mocy, a jego cele zaczęły być kwestionowane. W 1992 roku na konferencji na Cyprze dyskutowano o potrzebie utworzenia nowej organizacji państw rozwijających się.
Podsumowanie
Ruch Państw Niezaangażowanych odgrywał ważną rolę w polityce międzynarodowej, promując zasady nieinterwencji i współpracy między państwami rozwijającymi się. Jego znaczenie zmniejszyło się wraz z końcem zimnej wojny, jednak idea niezaangażowania wciąż pozostaje istotnym punktem odniesienia w stosunkach międzynarodowych.