Romantyzm
Romantyzm, rozwijający się od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku, był reakcją na zmiany społeczne i polityczne, takie jak rewolucja przemysłowa oraz rewolucja francuska. Nurt ten zrodził się w Europie i wyrażał się w literaturze, malarstwie i muzyce, stawiając nacisk na indywidualność, uczucia oraz duchowość.
Geneza nazwy
Nazwa „romantyzm” pochodzi z języka niemieckiego i francuskiego, gdzie „roman” oznacza powieść. Pojęcie to zostało spopularyzowane przez braci Schlegel oraz Madame de Staël.
Kluczowe idee
- Poszukiwanie idealnego świata i miłości
- Wartość uczucia i indywidualnych przeżyć
- Odrzucenie racjonalizmu Oświecenia
Kierunki artystyczne
- Historyzm – fascynacja średniowieczem
- Orientalizm – zainteresowanie kulturą Wschodu
- Ludowość – nawiązania do tradycji ludowej
- Mistycyzm – duchowe przeżycia
- Werteryzm – emocjonalne zmagania jednostki
Romantyzm w różnych krajach
Niemcy
Niemiecki romantyzm, pod wpływem myśli filozoficznych, odrzucał klasyczne wzorce i skupił się na indywidualnych przeżyciach. Ważnymi postaciami byli bracia Schlegel oraz Novalis.
Wielka Brytania
Romantyzm w Anglii rozwijał się z preromantyzmu, z twórcami takimi jak William Wordsworth, Samuel Taylor Coleridge i George Gordon Byron, którzy wprowadzili nowe formy literackie.
Francja
We Francji romantyzm pojawił się na początku XIX wieku jako protest przeciw klasycyzmowi. Wybitnymi twórcami byli Victor Hugo i Alphonse de Lamartine.
Czechy i Słowacja
W Czechach kluczowymi postaciami romantyzmu byli Karel Hynek Mácha oraz Karel Jaromír Erben. W Słowacji wyróżniali się Ľudovít Štúr i Andrej Sládkovič.
Polska
Romantyzm w Polsce rozpoczął się wraz z publikacją „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza w 1822 roku, z czołowymi przedstawicielami takimi jak Juliusz Słowacki i Cyprian Kamil Norwid.
Rosja
W Rosji romantyzm reprezentowali Aleksandr Puszkin i Michaił Lermontow, którzy wnieśli istotny wkład w literaturę światową.
Sztuki plastyczne
Malarstwo romantyczne charakteryzowało się bogatą kolorystyką oraz ekspresją. Czołowymi artystami byli Caspar David Friedrich oraz Eugène Delacroix. Architektura w tym okresie często nawiązywała do historyzmu.
Muzyka
Muzyka romantyczna, reprezentowana przez kompozytorów takich jak Ludwig van Beethoven, kładła nacisk na emocje i indywidualizm, stając się jednym z najważniejszych wyrazów romantycznej idei.
