Romans – Gatunek Literacki
Romans to dłuższy utwór narracyjny, który może być pisany zarówno prozą, jak i wierszem. Charakteryzuje się jednowątkowością oraz licznymi intrygami i nieprawdopodobnymi wydarzeniami. Tematyka romansu często oscyluje wokół awanturniczo-miłosnych wątków.
Rodzaje Romansu
Romans można podzielić na różne podgatunki, w tym:
- historyczny
- dydaktyczny
- błazeński
- religijny
- dworski
- heroiczno-miłosny
- wychowawczy
- historii sekretnych
Historia Romansu
Początki romansu sięgają epoki hellenistycznej (III-I w. p.n.e.), gdzie w starożytnej Grecji pojawiały się utwory miłosne i fantastyczno-podróżnicze. Tematyka często dotyczyła rozłąki kochanków, którzy na końcu odnajdują się i żyją szczęśliwie. Romans był również popularny w starożytnym Rzymie, m.in. w dziełach Petroniusza i Owidiusza.
W średniowieczu romans zyskał na znaczeniu, łącząc wątki antyczne z biblijnymi i hagiograficznymi. W okresie baroku romans był jednym z najpopularniejszych gatunków literackich, zwłaszcza w wersji sentymentalno-przygodowej. Jednakże pod koniec XVIII wieku jego popularność malała, a w XIX wieku stał się częścią „niskiego” obiegu literackiego.
Romans w Polsce
W Polsce pierwsze romanse, będące przekładami i adaptacjami zagranicznych utworów, pojawiły się na początku XVI wieku. Wyróżnia się kilka rodzajów romansu, w tym:
- pseudohistoryczne: np. Historyja o Aleksandrze Wielkim
- dydaktyczne: np. Poncjan, który ma w sobie rozmaite powieści…
- błazeńskie: np. Żywot Ezopa Fryga
- rycerskie: np. Historia […] o Othonie, cesarzu rzymskim
- religijne: np. Żywot Adama
- dworskie: np. Historia etiopska… Heliodora
Obecnie romans odnosi się głównie do utworów prozatorskich o tematyce miłosnej i przygodowej, często stylizowanych na klasyczne wzory.
