Róg (Waltornia)
Róg, znany również jako waltornia (skrót: cor, niem. Waldhorn), to instrument dęty blaszany, który należy do rodziny trąbek, puzonów i tub. Jego zakres dźwięków wynosi od B1 do f2, co czyni go nieco niższym w skali niż puzon. Istnieją także odmiany rogu o wyższej skali i różnej barwie dźwięku.
Pochodzenie i budowa
Pierwotna forma rogu była wykonana z rogu zwierzęcego, najczęściej bawolego lub baraniego. Jego nazwa w różnych językach (fr. cor, wł. corno, hiszp. cuerno, ang. horn, niem. Horn) wskazuje na zwierzęce pochodzenie. W miarę upływu czasu zaczęto produkować rogi metalowe, które były używane przez pasterzy, żołnierzy i myśliwych. Wysokiej jakości rogi były wytwarzane z metali szlachetnych oraz kości słoniowej i używane przez możnych na polowaniach.
Początkowo róg służył jako instrument sygnałowy, a później znalazł zastosowanie w teatrze do tworzenia efektów dźwiękowych. Współczesny metalowy róg składa się z rury zakończonej kielichowym rozszerzeniem, przyjmując formę okrągłej pętli. Technika gry wymaga jednoczesnego dmuchania, obsługi wentyli oraz manipulowania ręką w czarze głosowej instrumentu.
Róg w muzyce
Historia rogu jako instrumentu muzycznego rozpoczęła się w 1680 roku, gdy hrabia Johann von Sporck wprowadził go do Niemiec. Wenzel Sweda i Peter Röllig stali się pierwszymi profesjonalnymi muzykami grającymi na rogu. W XVIII wieku róg zyskał znaczenie w muzyce niemieckiej, a jednym z pierwszych wirtuozów był Johann Georg Hampel, który stworzył technikę gry z użyciem dźwięków „zatkanych” oraz krąglików, umożliwiających zmianę stroju instrumentu.
Znani kompozytorzy, tacy jak Joseph Haydn i Wolfgang Amadeus Mozart, komponowali utwory na róg, co podkreśliło jego rolę w muzyce klasycznej. W 1814 roku wynaleziono zawór tłoczkowy, a w 1832 roku Joseph Riedl wprowadził zawór rotacyjny, co stało się standardem dla rogu w muzyce symfonicznej.
Bibliografia
- Źródła naukowe dotyczące instrumentów dętych blaszanych.
- Historia muzyki i instrumentów.
