Rigpa w buddyzmie tybetańskim
Rigpa, w sanskrycie widja, to termin tybetański oznaczający „pierwotną obecność”, używany w kontekście praktyk buddyzmu tybetańskiego, szczególnie w dzogczen. Słowo rigpa dosłownie oznacza „wiedzieć” i odnosi się do głębokiego wglądu, który można rozpoznać jako „aha, rozumiem!”. W praktykach dzogczen rigpa rozumiana jest jako naturalny stan obecności, pozostający poza konceptualnym umysłem.
Etymologia
Termin rigpa tłumaczony jest jako „pierwotna obecność” (ang. pristine awareness) i używany w różnych kontekstach, od zwykłej wiedzy po zaawansowane nauki dzogczen. Wybitni tłumacze, tacy jak Chögyam Trungpa Rinpoche i Tony Duff, zachowują oryginalną formę słowa „rigpa”, co podkreśla jego unikalne znaczenie.
Znaczenie w buddyzmie
Rigpa jest związana z naturą buddy i pojęciem siunjata w Mahajanie, ale w dzogczen podkreśla się, że rigpa to rozpoznanie stanu obecności, który trwa nawet po śmierci. Rigpa zawiera w sobie wszystkie aspekty buddyzmu, w tym samsarę i nirwanę. Padmasambhava opisuje, że w rigpie trzy ciała Buddy są nierozdzielne.
Różnice między rigpa a umysłem
Nauki dzogczen wskazują, że podczas umierania rigpa jest odsłonięta, dając szansę na wyzwolenie. Rigpa można rozpoznać już za życia poprzez praktyki dzogczen, takie jak trekciö i tögal. W kontekście dzogczen umysł (sems) jest postrzegany jako przeszkoda w osiągnięciu oświecenia, podczas gdy rigpa, gdy zostanie uwolniona od umysłu, staje się narzędziem praktyki.
Proces reinkarnacji
Wierzono, że każda istota przed narodzinami w samsarze musi przejść przez okres niewiedzy, co w dzogczen określane jest jako marigpa, przeciwieństwo rigpy. Niewiedza przeszkadza w rozpoznaniu pierwotnej czystości w czasie śmierci i w stanie bardo, co prowadzi do dualistycznego postrzegania rzeczywistości w życiu po odrodzeniu.
Podsumowanie
Rigpa w buddyzmie tybetańskim to kluczowy termin odnoszący się do pierwotnej obecności i wglądu w naturę umysłu. Stanowi fundament praktyk dzogczen, podkreślając znaczenie rozpoznania tej natury dla osiągnięcia oświecenia i wyzwolenia od cyklu narodzin i śmierci.
