Rękojmia w polskim prawie
Rękojmia to ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne i prawne sprzedanej rzeczy, regulowana w Kodeksie cywilnym (art. 556–576). Obejmuje różne formy umów sprzedaży.
Wady fizyczne i prawne
Wada fizyczna oznacza niezgodność rzeczy z umową, w tym przypadki takie jak:
- zmniejszenie wartości lub użyteczności rzeczy (np. przemakalna kurtka),
- niekompletność (np. brak oprogramowania),
- brak określonych właściwości (np. użycie gorszych materiałów).
Wady prawne występują, gdy rzecz nie należy do sprzedawcy lub jest obciążona prawem na rzecz osoby trzeciej. Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności, jeśli kupujący wiedział o wadzie w momencie zakupu.
Uprawnienia kupującego
Kupujący może:
- żądać obniżenia ceny,
- żądać usunięcia wady,
- żądać wymiany rzeczy na wolną od wad.
Sprzedawca jest odpowiedzialny za koszty związane z naprawą lub wymianą. W przypadku wadliwego montażu, kupujący może żądać demontażu i ponownego montażu na koszt sprzedawcy.
Okres rękojmi
Rękojmia trwa 2 lata dla ruchomości i 5 lat dla nieruchomości, licząc od wydania rzeczy. Dla używanych rzeczy ruchomych odpowiedzialność sprzedawcy wynosi co najmniej rok. Roszczenia przedawniają się po roku od stwierdzenia wady.
Zmiany w zakresie rękojmi
Strony umowy mogą zmieniać odpowiedzialność z tytułu rękojmi, jednak w przypadku konsumentów ograniczenia są dozwolone tylko w określonych sytuacjach. Wyłączenie odpowiedzialności jest bezskuteczne, jeśli sprzedawca zataił wadę.
Rękojmia a gwarancja
Kupujący ma prawo do roszczeń z rękojmi niezależnie od gwarancji. Gwarancja może zawierać mniej korzystne postanowienia, a jej postanowienia są fakultatywne.
Rękojmia a niezgodność towaru z umową
Po 1 stycznia 2023 r. przepisy o rękojmi nie stosują się do sprzedaży towarów konsumpcyjnych, gdzie obowiązują przepisy o niezgodności towaru z umową.
Stosowanie rękojmi do zwierząt
Rękojmia obejmuje również zwierzęta. Przepisy dotyczące odpowiedzialności sprzedawcy za wady zwierząt uległy zmianie po 25 grudnia 2014 r.
