Reaktor EWA
Reaktor EWA to pierwszy w Polsce badawczy reaktor jądrowy typu WWR-S, zlokalizowany w otwockim Świerku, w dawnym Instytucie Badań Jądrowych. Nazwa reaktora pochodzi od wyrazów: eksperymentalny, wodny, atomowy.
Historia
Po 1955 roku Związek Radziecki rozpoczął sprzedaż reaktorów doświadczalnych krajom socjalistycznym. Po negocjacjach wartość kontraktu ustalono na 5,5 mln USD za gotowy reaktor. Budowa EWA rozpoczęła się w 1956 roku, a reaktor osiągnął stan krytyczny 31 maja 1958 roku. Eksploatacja zakończyła się 24 lutego 1995 roku z powodu zużycia materiałów. Proces likwidacji rozpoczął się w 1997 roku, a do 2002 roku usunięto paliwo jądrowe i zdemontowano reaktor.
Paliwo jest przechowywane w szczelnych pojemnikach w Instytucie, a część wypalonego paliwa została wywieziona do Rosji w latach 2009–2010.
Budowa i parametry reaktora
Reaktor EWA był lekkowodnym reaktorem o mocy cieplnej 2 MW. Woda destylowana pełniła rolę moderatora i chłodziwa. W rdzeniu znajdowało się około 800 prętów paliwowych umieszczonych w 52 kasetach. Paliwo miało postać dyspersji uranu w magnezie i było wzbogacone w 10% w izotop 235U.
W trakcie pracy reaktora temperatura wody osiągała około 35 °C, a temperatura prętów paliwowych wynosiła około 90 °C. Osłony przed promieniowaniem obejmowały warstwę wody, zbiornik żeliwny oraz beton, co zapewniało odpowiednią ochronę przed promieniowaniem gamma i neutronowym.
Modernizacje
Reaktor przeszedł modernizacje w latach 1964 i 1967, co pozwoliło na zwiększenie mocy do 10 MW oraz zastosowanie paliwa wzbogaconego do 36%. Od 1992 roku wprowadzono zmodyfikowane zestawy paliwowe typu WWR-M2.
Eksploatacja
Reaktor EWA pracował około 3500 godzin rocznie i nigdy nie uległ awarii. Był wykorzystywany głównie do produkcji izotopów promieniotwórczych, które znalazły zastosowanie w medycynie i przemyśle. Przeprowadzano także badania związane z techniką reaktorową, energetyką jądrową oraz pomiarami neutronowymi.
Pomimo badań, reaktor nie był wykorzystywany w celach gospodarczych, chociaż przeprowadzano próby użycia wody chłodzącej do upraw szklarniowych.
