Rakieta Stephensona
Rakieta Stephensona (ang. The Rocket) to parowóz zbudowany przez George’a i Roberta Stephensona w 1829 roku. Choć często uznawana za pierwszy parowóz w historii, nie była pierwszym pojazdem parowym poruszającym się po torach. Ta zaszczytna rola przypadła Richardowi Trevithickowi, który zbudował swoją lokomotywę 25 lat wcześniej, jednak nie odniósł sukcesu finansowego.
Innowacje konstrukcyjne
Rakieta była pierwszym nowoczesnym parowozem, w którym zastosowano kocioł płomieniówkowy (wielorurowy), co zapewniało wyższą wydajność. Inne innowacje obejmowały:
- Wyprowadzenie strumienia zużytej pary do dymnicy, co zwiększało ciąg kominowy.
- Wysoka moc – 13 KM przy wadze 4 ton.
- Prędkość maksymalna wynosząca 48 km/h.
Jednak Rakieta nie miała możliwości zmiany wielkości napełnienia cylindra parą, co powodowało wysokie zużycie pary w stosunku do pracy.
Konkurs Rainhill Trials
Rakieta została zaprojektowana z myślą o konkursie Rainhill Trials, który miał na celu wyłonienie lokomotywy dla kolei Liverpool & Manchester w październiku 1829 roku. Mimo uszkodzeń innych uczestników, Rakieta spełniła kluczowe wymagania, pokonując 90 km w pełnym obciążeniu.
Historia po konkursie
Po zakończeniu konkursu, Rakieta była używana na Lord Railway Carlisle. 15 września 1830 roku, podczas oficjalnego otwarcia kolei, doszło do pierwszego śmiertelnego wypadku w historii transportu kolejowego, w którym zginął William Huskisson.
Replika i współczesność
W 1862 roku Rakieta została podarowana Patent Museum w Londynie. W 1979 roku stworzono jej replikę, a w 2019 roku oryginał przekazano National Railway Museum w Yorku, gdzie jest wystawiana. W 2023 roku planowany jest remont dachu muzeum, co może wpłynąć na dostępność lokomotywy.
Podsumowanie
Rakieta Stephensona to ważny etap w rozwoju transportu kolejowego, pokazujący innowacje techniczne i ich wpływ na wydajność lokomotyw parowych. Jej historia ilustruje ewolucję technologii, która miała kluczowe znaczenie dla rozwoju kolei.
