R-10 (ChAI-5) – Radziecki Samolot Rozpoznawczy i Lekki Bombowiec
R-10, znany również jako ChAI-5, to radziecki samolot rozpoznawczy i lekki bombowiec z okresu II wojny światowej. Został zaprojektowany przez Josifa Niemana w Charkowskim Instytucie Lotniczym (ChAI) i oblatany po raz pierwszy w 1936 roku.
Historia i Produkcja
R-10 powstał na zamówienie radzieckiego lotnictwa, a jego konstrukcja była nowoczesna jak na ówczesne standardy. Choć wykazywał nieco słabsze osiągi w porównaniu do konkurencyjnego R-9, zdobył akceptację do produkcji pod wojskowym oznaczeniem R-10. W latach 1938-1940 wyprodukowano 493 egzemplarze, mimo że pierwsze modele miały problemy z jakością wykonania.
W 1938 roku testowano również wariant z mocniejszym silnikiem, a projekt samolotu szturmowego bazującego na R-10 został wstrzymany po aresztowaniu Niemana przez NKWD.
Użycie w Lotnictwie
R-10 wszedł na uzbrojenie radzieckiego lotnictwa wojskowego w 1937 roku. Pierwsze użycie bojowe miało miejsce podczas ataku na Polskę we wrześniu 1939 roku, gdzie brało udział siedem eskadr. Samoloty te były głównie wykorzystywane do misji rozpoznawczych i sporadycznych nalotów bombowych, mimo że nie zestrzelono żadnego z nich, wiele wróciło z uszkodzeniami.
W kolejnych latach R-10 brały udział w zajęciu państw bałtyckich oraz w wojnie zimowej przeciwko Finlandii. Jednakże, w miarę postępu wojny niemiecko-radzieckiej, stały się coraz mniej efektywne i poniosły znaczne straty. Ostatecznie wycofano je z użycia bojowego w 1943 roku.
Opis Techniczny
- Typ: Jednosilnikowy dolnopłat
- Konstrukcja: Drewniana, kryta sklejką
- Załoga: 2 osoby
- Napęd: Silnik gwiazdowy M-25A/M-25W o mocy 730 KM (540 kW)
- Maksymalny udźwig bomb: 300 kg (do 10 bomb 25 kg lub 6 bomb 50 kg)
- Uzbrojenie: 2 stałe karabiny maszynowe SzKAS 7,62 mm, 1 ruchomy karabin w wieżyczce
- Prędkość maksymalna: 388 km/h
- Pułap praktyczny: 6700 m
- Zasięg: 1300 km
R-10 był istotnym elementem radzieckiego lotnictwa w okresie przed II wojną światową i podczas jej wczesnych etapów, mimo że szybko stał się przestarzały w obliczu nowoczesnych myśliwców.
