Pyłek kwiatowy – definicja i znaczenie
Pyłek kwiatowy to ziarna powstałe z mikrospor roślin nasiennych, zawierające zredukowany gametofit męski. Proces jego powstawania zachodzi w woreczkach pyłkowych męskich organów rozmnażania. Przenoszenie ziaren pyłku na żeńskie organy generatywne, znane jako zapylenie, prowadzi do zapłodnienia komórki jajowej i powstania zarodka sporofitu. U wielu rodzin roślin ziarna pyłku występują w tetradach, co jest charakterystyczne dla niektórych grup, jak wiechlinowce czy storczykowate.
Alergie wywołane pyłkiem
Pyłek kwiatowy może wywoływać alergie, znane jako pyłkowica. Zmiany w środowisku oraz rozwój cywilizacji przyczyniają się do wzrostu liczby osób cierpiących na alergie, które w XXI wieku wynosiły 15–30% populacji. Alergie na pyłki dotyczą głównie 10–15% ludzi i mają istotny wpływ na ich życie, prowadząc do osłabienia kondycji fizycznej oraz problemów z koncentracją. Osoby uczulone muszą często zmieniać styl życia i stosować leczenie objawowe oraz immunoterapię. Najsilniejsze alergeny pyłkowe to m.in. pyłek leszczyny, olszy, brzozy, traw, ambrozji oraz sosnowatych.
Rola pyłku w taksonomii roślin
W taksonomii roślin, charakterystyczne cechy budowy pyłku odgrywają kluczową rolę w klasyfikacji roślin, zwłaszcza gatunków morfologicznie podobnych. Analiza budowy ziaren pyłku jest istotna w identyfikacji roślin, takich jak przedstawiciele rodzaju rzęśl (Callitriche).
Historia badań nad pyłkiem
Znaczenie pyłku dla roślin zostało odkryte przez Rudolfa Jakoba Camerariusa w 1694 roku. W XIX wieku rozwijały się badania nad morfologią pyłku, prowadzone przez takich naukowców jak Jan Evangelista Purkyně i Hugo von Mohl. Odkrycia ziaren pyłku w utworach kopalnych dokonali Heinrich Göppert oraz Christian Gottfried Ehrenberg. W XX wieku badania paleopalinologiczne skupiły się na morfologii pyłku, jego taksonomii oraz wpływie na różne dziedziny, takie jak archeologia, klimatologia czy pszczelarstwo.
