Puńsk
Puńsk, znany również w języku litewskim jako Punskas, to wieś położona w północno-wschodniej Polsce, w województwie podlaskim, w powiecie sejneńskim. Jest siedzibą gminy Puńsk i znajduje się na Pojezierzu Wschodniosuwalskim.
Historia
Pierwsze ślady osadnictwa w okolicy Puńska pochodzą sprzed około 10 tysięcy lat p.n.e. W średniowieczu tereny te były zamieszkiwane przez Jaćwingów. Puńsk stał się ośrodkiem miejskim w drugiej połowie XVI wieku, dzięki inicjatywie Stanisława Zaliwskiego, chorążego litewskiego.
W 1881 roku w parafii żyło 1200 ludzi, a w 1910 roku do parafii Puńsk należało 74 wsie z 7044 mieszkańcami. Po I wojnie światowej miały miejsce walki między Polską a Litwą o Sudowię. Puńsk został zajęty przez wojska litewskie w 1920 roku, a później zdobyty przez Polaków po Bitwie warszawskiej.
W okresie międzywojennym w Puńsku aktywnie działały organizacje, takie jak Stowarzyszenie św. Kazimierza oraz Spółdzielnia Rolnicza „Talka”. Najliczniejszą grupę mieszkańców stanowili Żydzi.
Zabytki
Puńsk charakteryzuje się wieloma cennymi obiektami historycznymi, w tym:
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (1877-1881) – neogotycki, z licznymi rzeźbami i witrażami.
- Plebania (1873) – obecnie muzeum z wystawami ludowego rękodzieła.
- Spichrz plebański – drewniany, z drugiej połowy XIX wieku.
- Synagoga ze szkołą talmudyczną – drewniana, z XIX/XX wieku.
- Cmentarz rzymskokatolicki – pochodzący z początku XIX wieku, z kaplicą cmentarną z 1820 roku.
- Cmentarz żydowski – z XIX wieku.
Inne atrakcje
- Cmentarz ewangelicki
- Ludowe kapliczki litewskie – rozmieszczone w różnych punktach miejscowości.
- Drewniana wikarówka
- Muzeum Etnograficzne – gromadzi eksponaty związane z lokalnym rzemiosłem.
- Skansen wsi litewskiej – zbudowany w 1986 roku, przedstawiający życie na wsi z przełomu XIX i XX wieku.
Puńsk to historyczna miejscowość, która łączy bogatą tradycję z unikalnym dziedzictwem kulturowym.
