Przywilej toruński
Przywilej toruński, wydany przez króla Zygmunta Starego 7 stycznia 1520 roku i zatwierdzony 4 grudnia tego samego roku na sejmie w Bydgoszczy, wprowadzał istotne zmiany w zakresie obciążeń chłopów. Główne postanowienie dotyczyło wprowadzenia przymusu pańszczyzny na poziomie jednego dnia w tygodniu, co stanowiło znaczną zmianę w porównaniu do wcześniejszych norm, które wynosiły od 2 do 4 dni w roku.
Przywilej miał na celu ograniczenie wyzysku chłopów przez szlachtę i duchowieństwo, które dotychczas mogły dowolnie ustalać obciążenia. Niekontrolowany wzrost pańszczyzny prowadził do licznych przypadków zbiegostwa chłopów.
Postanowienia
- Ustanowienie obowiązkowego minimalnego zakresu pańszczyzny w wysokości jednego dnia w tygodniu.
- Wolna żegluga po Wiśle tylko dla szlachty.
- Ograniczenie kompetencji sądów miejskich w sprawach dotyczących szlachty.
Podsumowanie
Przywilej toruński miał na celu ochronę chłopów przed nadmiernym wyzyskiem i wprowadzenie większej stabilności w relacjach feudalnych. Pomimo tego, jego realizacja nie zawsze była skuteczna, co prowadziło do dalszych napięć i problemów społecznych.
