Przestępczość
Przestępczość to zbiór czynów zabronionych, które stanowią zagrożenie dla porządku prawnego i manifestują się wzrostem liczby przestępstw w danej społeczności.
Charakterystyka przestępczości
Przestępczość można analizować pod kątem:
- rozległości i intensywności,
- struktury i dynamiki.
Istnieje wiele teorii wyjaśniających przyczyny przestępczości, w tym biologiczne, psychologiczne, socjologiczne oraz ekonomiczne. Wskazują one na różnorodne czynniki kryminogenne, które można podzielić na szczególne i ogólne.
Czynniki kryminogenne
Czynniki szczególne obejmują:
- cechy osobiste przestępcy,
- układy sytuacyjne,
- zaburzenia psychiczne i frustracje,
- rozpad więzi społecznych,
- alkoholizm,
- rodziny dysfunkcjonalne,
- niedomogi w systemie edukacyjnym.
Czynniki ogólne obejmują:
- nędzę i nierówności społeczne,
- dominację jednej grupy społecznej,
- frustracje związane z niezaspokojonymi potrzebami życiowymi,
- niesprawiedliwość i konflikty społeczne,
- przestarzałe prawo nieprzystosowane do realiów społecznych.
Przestępczość w Polsce
W Polsce najwyższy poziom przestępczości występuje w Górnym Śląsku, gdzie socjolodzy zauważają tzw. społeczne tąpnięcie. Pomimo relatywnie wysokich średnich zarobków, region boryka się z wysokim bezrobociem oraz dużą liczbą osób długotrwale bezrobotnych, które są beneficjentami pomocy społecznej.
Konsekwencje tego zjawiska to m.in. wysoki poziom przestępczości, zwiększona liczba samobójstw oraz problemy związane z alkoholem, a także osłabienie tradycyjnej struktury rodzinnej, w której rola ojca zostaje zredukowana przez utratę pracy.
