Przerośl – podstawowe informacje
Przerośl to wieś położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, na Pojezierzu Zachodniosuwalskim. Jest siedzibą gminy Przerośl. W przeszłości była miastem, uzyskując prawa miejskie w 1576 roku, a tracąc je w 1870 roku. W XVIII wieku stanowiła miasto królewskie, a w latach 1975–1998 należała do województwa suwalskiego.
Historia
Osada została założona około 1570 roku, a w 1571 roku erygowano parafię katolicką. W 1576 roku Przerośl otrzymała przywilej lokacyjny na prawie magdeburskim. W XVII wieku była jednym z największych miast Suwalszczyzny, rozwijając się dzięki handlowi. Jednak po wojnach szwedzkich i epidemiach miasto podupadło. W 1799 roku Przerośl była największym miastem regionu, liczącym 1310 mieszkańców. Do 1870 roku zachowała prawa miejskie, a przed I wojną światową liczba ludności wynosiła 2400, a przed II wojną światową – 4000 osób.
Zabytki
W Przerośli znajdują się liczne zabytki, w tym:
- cmentarz parafialny rzymskokatolicki
- cmentarz ewangelicki (nieczynny)
- cmentarz żydowski
- drewniana figura św. Agaty z XVIII wieku
- neoromański kościół katolicki (1948–1953)
- pomnik upamiętniający zakładników rozstrzelanych w 1944 roku
Turystyka
Przerośl jest punktem startowym dla turystów, prowadzi stąd szlak do wiaduktów w Stańczykach oraz jeziora Hańcza, najgłębszego jeziora w Polsce. W samej miejscowości znajduje się Jezioro Kościelne oraz pobliskie Jezioro Krzywólskie i Jezioro Boczne.
Przerośl w kulturze
W 1995 roku Telewizja Polska nakręciła film dokumentalny „Przerośl” w reżyserii Krzysztofa Rączyńskiego, ukazujący lokalną kulturę i historię.
Osoby związane z Przeroślą
Wśród znanych postaci związanych z Przeroślą znajdują się:
- Joseph Aviram – archeolog
- Bohdan Cywiński – profesor i publicysta
- Józef Podziewski – gawędziarz
- Marianna Sankiewicz-Budzyńska – elektronik
- Krystyna Szalewska – malarka
- Jan Wiktor Sienkiewicz – krytyk sztuki
