Przeciągnięcie w aerodynamice
Przeciągnięcie to zjawisko w aerodynamice, charakteryzujące się nagłym spadkiem siły nośnej i wzrostem oporu aerodynamicznego, spowodowane zbyt dużym kątem natarcia skrzydła. Może to prowadzić do chwilowej lub całkowitej utraty sterowności statku powietrznego.
Przyczyny przeciągnięcia
Skrzydła generują siłę nośną w zależności od kąta natarcia. Przy niskich kątach natarcia siła nośna rośnie wraz ze wzrostem kąta, co stabilizuje lot. Jednak po przekroczeniu krytycznego kąta natarcia siła nośna zaczyna spadać, co prowadzi do opadania samolotu i dalszego wzrostu kąta natarcia, co wywołuje efekt samowzmacniający.
Przebieg przeciągnięcia
Przeciągnięcie jest związane z kątem natarcia, a jego zrozumienie w praktyce lotniczej wymaga znajomości prędkości. „Prędkość przeciągnięcia” to prędkość, przy której osiągany jest krytyczny kąt natarcia. Zbliżanie się do tej prędkości może skutkować utratą efektywności sterów oraz trzepotaniem skrzydeł, co sygnalizuje zbliżające się przeciągnięcie.
Rodzaj przebiegu przeciągnięcia zależy od konstrukcji statku powietrznego. W przypadku gwałtownego przeciągnięcia może wystąpić asymetryczne oderwanie strug, prowadzące do utraty stateczności poprzecznej i potencjalnego wpadnięcia w korkociąg.
Rodzaje przeciągnięcia
- Przeciągnięcie statyczne – występuje przy stopniowym zmniejszaniu prędkości. Wyprowadzenie jest zazwyczaj łatwe.
- Przeciągnięcie dynamiczne – następuje przy krytycznym kącie natarcia przy większej prędkości, często z powodu gwałtownego ściągnięcia drążka sterowego.
Obie formy przeciągnięcia mogą występować zarówno w locie normalnym, jak i w locie odwróconym.
Wyprowadzenie z przeciągnięcia
Aby wyprowadzić samolot z przeciągnięcia, należy oddać drążek sterowy od siebie, co pozwala na odzyskanie prędkości. W przypadku korkociągu, pierwszym krokiem jest zahamowanie rotacji przez użycie steru kierunku w przeciwną stronę do obrotu, a następnie wyrównanie kierunku i oddanie drążka. Wyprowadzenie z przeciągnięcia, zwłaszcza w pobliżu ziemi, może prowadzić do znacznej utraty wysokości i być przyczyną wypadków lotniczych.
