Protekcjonizm – Definicja i Opis
Protekcjonizm to podejście gospodarcze, które ma na celu ochronę krajowego rynku przed zagraniczną konkurencją. Realizowane jest głównie poprzez nałożenie ceł na importowane towary oraz wprowadzenie ograniczeń takich jak koncesje i kwoty importowe. Główne narzędzia protekcjonizmu to:
- cła przywozowe i eksportowe
- subsydia dla krajowych producentów
- premie eksportowe dla towarów krajowych
Warto zauważyć, że niektóre państwa stosują pozacelne formy protekcjonizmu, takie jak przepisy sanitarno-zdrowotne i normy środowiskowe, aby ograniczyć import.
Historia i Efekty
Protekcjonizm prowadził do sporów handlowych, takich jak wojny celne między Francją a Włochami czy wprowadzenie „Ustawy Smoota-Hawleya” w 1930 roku, co przyczyniło się do spowolnienia gospodarczego i wzrostu bezrobocia w USA oraz Europie. Krytycy protekcjonizmu, jak Frédéric Bastiat i David Hume, argumentowali, że tego rodzaju polityka jest nieefektywna i może prowadzić do wzrostu cen oraz spadku konkurencyjności towarów krajowych.
Cele Protekcjonizmu
Protekcjonizm ma kilka głównych celów:
- Poprawa terms of trade: Działa na zasadzie obniżania kosztów importu netto przy jednoczesnym utrzymaniu cen eksportu.
- Ochrona przemysłu: Zapobieganie napływowi taniej siły roboczej z zagranicy.
- Wsparcie dla zatrudnienia: Wzrost popytu krajowego poprzez ograniczenie importu, co może prowadzić do większego zatrudnienia.
Środki Protekcjonistyczne
Aby osiągnąć cele protekcjonistyczne, stosuje się różnorodne środki, w tym:
- Taryfy: Podatki na towary importowane, co podnosi ich ceny i sprzyja producentom lokalnym.
- Kontyngenty importowe: Ograniczenie ilości towarów importowanych, co również zwiększa ich ceny.
- Bariery administracyjne: Wykorzystanie przepisów dotyczących bezpieczeństwa i norm jakości.
- Prawodawstwo antydumpingowe: Ochrona lokalnych producentów przed importem towarów sprzedawanych poniżej kosztów.
- Subsydia: Wsparcie finansowe dla krajowych firm, które borykają się z konkurencją zagraniczną.
- Preferencyjne wydatki rządowe: Promowanie lokalnych produktów w zamówieniach publicznych.
Protekcjonizm jest stosowany w krajach rozwijających się, aby chronić ich przemysł przed silną konkurencją zagraniczną, jednak jego skuteczność jest często kwestionowana.
