Proskrypcja
Proskrypcja to termin odnoszący się do skazania na banicję i pozbawienia praw, używany od starożytności do średniowiecza. W prawie wczesnośredniowiecznym w Polsce oznaczał skazanie na fikcyjną śmierć.
Starożytny Rzym
W starożytnym Rzymie proskrypcja była narzędziem politycznym, stosowanym w czasach wojen domowych. Oznaczała ona pozbawienie praw obywatelskich oraz konfiskatę majątku przeciwników rządzących. Nazwiska proskrybowanych umieszczano na tablicach w miejscach publicznych, a zabójstwo takiej osoby nagradzano. Największe proskrypcje wprowadził Sulla w 83 roku p.n.e., kiedy to blisko trzy tysiące osób zostało prześladowanych. W 43 roku p.n.e. członkowie II triumwiratu, w tym Cyceron, również zostali objęci proskrypcjami.
Wczesne średniowiecze
W wczesnym średniowieczu proskrypcja polegała na wydawaniu wyroków zaocznych, które ustanawiały fikcję śmierci skazanych. To prowadziło do utraty osobowości prawnej, rozwiązania małżeństwa i otwarcia spadku. W polskim prawie zwyczajowym proskrypcję nazywano wywołaniem. Kara ta stosowana była głównie za najcięższe przestępstwa, takie jak zbrodnie przeciwko władzy.
Nowożytność i czasy najnowsze
W 1603 roku po bitwie pod Glen Fruin w Szkocji klan Macgregorów został objęty proskrypcją, a zakaz używania ich nazwiska zniesiono dopiero w XVIII wieku. W Polsce, podczas okupacji niemieckiej, tworzone były listy proskrypcyjne osób przeznaczonych do aresztowania i zgładzenia, prowadzące do aresztowań tysięcy ludzi.
