Prokura

Prokura – definicja i znaczenie

Prokura, wywodząca się z łacińskiego terminu procura, to szczególny rodzaj pełnomocnictwa, który może być udzielony przez przedsiębiorcę wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego lub Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Prokurent, czyli osoba otrzymująca prokurę, musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych.

Prokura upoważnia do działania w imieniu przedsiębiorcy w sprawach związanych z prowadzeniem firmy, z wyjątkiem zbywania i obciążania przedsiębiorstwa oraz nieruchomości, które wymagają szczególnego pełnomocnictwa. Prokurent nie może przenieść prokury na inną osobę, ale może udzielić zwyczajnych pełnomocnictw.

Rodzaje prokury

• Prokura oddzielna – prokurent działa samodzielnie.
• Prokura łączna – wymaga współdziałania wszystkich prokurentów. Prokura łączna nieprawidłowa, która zakłada współdziałanie prokurenta z osobą niebędącą prokurentem, została uznana za niedopuszczalną do 31 grudnia 2016 r., ale po tej dacie wprowadzono zmiany prawne, które ją dopuściły.
• Prokura oddziałowa – ogranicza się do spraw związanych z określonym oddziałem przedsiębiorstwa.

Powstanie, odwołanie i wygaśnięcie prokury

Prokura powstaje z chwilą jej udzielenia na piśmie. W spółkach osobowych wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, natomiast w spółkach kapitałowych – zgoda wszystkich członków zarządu. Prokurentowi przysługuje wynagrodzenie, które może być ustalone na podstawie umowy o pracę lub uchwały organu zarządzającego.

W przypadku umowy o pracę prokurent nabywa prawo do takich samych uprawnień jak inni pracownicy, a wynagrodzenie na podstawie uchwały traktowane jest jako inne źródło przychodu, bez kwoty wolnej od podatku.

Prokurę można odwołać za pomocą oświadczenia jednego wspólnika lub członka zarządu. Wygasa ona w wyniku wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji, przekształcenia przedsiębiorcy oraz śmierci prokurenta. Od 15 marca 2018 r. powołanie kuratora w przypadku braku reprezentacji przedsiębiorcy pociąga za sobą wygaśnięcie prokury.

Podstawa prawna

Prokura jest regulowana w Kodeksie cywilnym w artykułach 109¹ – 109⁹.