Reklama

Próchnica zębów

Próchnica zębów (łac. caries dentium) jest bakteryjną chorobą zakaźną, która prowadzi do demineralizacji tkanek twardych zęba. Proces ten jest wynikiem działania kwasów wytworzonych przez bakterie w płytce nazębnej, które metabolizują cukry. Najstarsze ślady próchnicy w Polsce datowane są na mezolit.

Reklama

Przyczyny rozwoju próchnicy

Aby doszło do rozwoju próchnicy, muszą wystąpić jednocześnie cztery czynniki:

bakterie
cukry
podatność zębów
czas

Bakterie

Główne bakterie odpowiedzialne za próchnicę to L. acidophilus i Streptococcus mutans, które wytwarzają kwasy, prowadząc do demineralizacji szkliwa. Płytka nazębna stanowi korzystne środowisko dla tych bakterii.

Reklama

Cukry

Cukry są kluczowe dla metabolizmu bakterii. Rafinowane cukry, takie jak sacharoza i glukoza, mają większy wpływ na rozwój próchnicy niż naturalne cukry. Substytuty cukru, jak aspartam, nie wywołują próchnicy.

Podatność zębów

Podatność na próchnicę różni się u osób w zależności od genetyki oraz warunków socjalnych. Wspierają ją czynniki takie jak dostarczanie wapnia i fluoru w okresie wzrostu.

Czas

Wszystkie czynniki muszą działać przez odpowiedni czas, aby doszło do powstania próchnicy. Regularna higiena jamy ustnej jest kluczowa w jej zapobieganiu.

Profilaktyka

Profilaktyka obejmuje:

edukację zdrowotną
dostarczanie fluorków
szczotkowanie zębów i stosowanie nici dentystycznych
unikanie węglowodanów kariogennych
wizyty kontrolne u dentysty

Nowoczesne metody, takie jak probiotyki, mogą wspierać zdrowie jamy ustnej i zmniejszać liczbę bakterii próchnicotwórczych.

Leczenie

Leczenie próchnicy polega na usuwaniu uszkodzonych tkanek i wypełnianiu zębów odpowiednimi materiałami. W przypadku zaawansowanej próchnicy może być konieczne leczenie kanałowe. Wykorzystywana jest również metoda leczenia ozonem dla niewielkich ubytków.

Rodzaje próchnicy

Wyróżnia się kilka rodzajów próchnicy:

Próchnica kwitnąca – szybko postępująca, dotyka wielu zębów.
Próchnica wczesna – występuje na zębach mlecznych.
Próchnica wczesnego dzieciństwa (ECC) – spowodowana długotrwałym karmieniem butelką.
Próchnica ostra – szybki rozwój, zwłaszcza u młodych ludzi.
Próchnica przewlekła – wolniejsze postępowanie, dotyczy dorosłych.
Próchnica wtórna – wokół wcześniej założonych wypełnień.
Próchnica nietypowa – występuje w zębach martwych.