Probiotyki – wprowadzenie
Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które, podane w odpowiednich ilościach, mają korzystny wpływ na zdrowie. Najczęściej są to bakterie kwasu mlekowego, takie jak Lactobacillus, które wspierają zdrowie przewodu pokarmowego poprzez immunomodulację i utrzymanie prawidłowej flory jelitowej.
Historia probiotyków
Właściwości zdrowotne bakterii fermentujących mleko były znane już w starożytności. W 1907 roku Ilja Miecznikow zauważył, że spożywanie jogurtów korzystnie wpływa na zdrowie i długowieczność. Termin „probiotyk” wprowadzono w 1965 roku, a jego definicję rozszerzono w 1989 roku o żywe mikroorganizmy, które poprawiają równowagę mikroflory jelitowej.
Wymagania dla probiotyków
Aby szczep mógł być uznany za probiotyczny, musi spełniać następujące kryteria:
- Dokładna identyfikacja pochodzenia, gatunku i szczepu.
- Badania in vitro potwierdzające bezpieczeństwo i mechanizmy działania.
- Badania in vivo na modelach zwierzęcych.
- Randomizowane, kontrolowane badania z podwójnie ślepą próbą na ludziach.
- Odporność na niskie pH i sole żółci.
- Antagonizm wobec mikroorganizmów chorobotwórczych.
Organizmy probiotyczne
Bakterie probiotyczne
- Lactobacillus casei Shirota – stosowany w leczeniu biegunek rotawirusowych u dzieci.
- Lactobacillus plantarum – pomocny w biegunkach oraz stanach zapalnych jelit.
Drożdże probiotyczne
- Saccharomyces boulardii – używany w zapobieganiu biegunkom związanym z antybiotykami.
Korzyści zdrowotne probiotyków
- Wzmacnianie układu odpornościowego.
- Łagodzenie objawów nietolerancji laktozy.
- Potencjalny wpływ antykancerogenny na raka jelita grubego.
- Poprawa profilu lipidowego u osób z hipercholesterolemią.
Bezpieczeństwo stosowania probiotyków
Probiotyki, zwłaszcza te z bakterii fermentacji mlekowej, są uznawane za bezpieczne. Mimo to, mogą wystąpić efekty uboczne, szczególnie u pacjentów z poważnymi schorzeniami. Należy unikać ich stosowania w przypadku ostrych stanów zapalnych oraz u osób z uszkodzoną śluzówką.
Podsumowując, probiotyki mają wiele korzystnych właściwości zdrowotnych, jednak ich stosowanie powinno być starannie monitorowane, szczególnie w przypadkach medycznych wymagających szczególnej ostrożności.