Priene – Starożytne Miasto Jońskie
Priene, znane również jako Priena, to miasto jońskie położone u ujścia rzeki Meander w Turcji, w pobliżu ruin dawnej Zatoki Latmijskiej. W czasach przedjońskich miasto nosiło nazwę Kadme. Zostało założone przez Ajgyptosa, wnuka Kodrosa.
Miasto, podobnie jak wiele innych jońskich osad, znalazło się pod panowaniem Persów, którzy wywieźli mieszkańców za nielojalność. W 441 p.n.e. wybuchła wojna o Priene między Samos a Miletem. Po przejęciu miasta przez Macedończyków, Aleksander Wielki zlecił jego przebudowę, wprowadzając nowoczesny system urbanistyczny oparty na siatce ulic, znany jako system hippodamejski.
Układ Urbanistyczny
Priene zostało zbudowane na czterech tarasach, co umożliwiało efektywne zarządzanie przestrzenią. Ulice przecinały się w układzie równoległym i prostopadłym, a odległości między nimi określały insule, czyli zespoły domów. Ulice na osi wschód-zachód były szerokie i umożliwiały ruch kołowy, natomiast węższe ulice na osi północ-południe często przechodziły w schody.
Główne Zabytki
W Priene znajdowały się liczne ważne budowle, w tym:
- Świątynia Asklepiosa (IV w. p.n.e.)
- Świątynia Ateny (335 p.n.e.) zaprojektowana przez Pyteosa
- Sanktuarium Demeter
- Teatr (300 p.n.e.)
- Święta Stoa na agorze (II w. p.n.e.)
Miasto było także miejscem urodzenia filozofa Biasa z Prieny. W okresie hellenistycznym liczba mieszkańców wynosiła około 20 tysięcy.
Wykopaliska
Badania archeologiczne w Priene prowadziła niemiecka ekspedycja w latach 1895-1898, kierowana przez Carla Humanna i Theodora Wieganda.
Podsumowanie
Priene to ważne stanowisko archeologiczne, które odzwierciedla rozwój urbanistyki w starożytnej Grecji oraz bogatą historię regionu.
