Prędkość orbitalna
Prędkość orbitalna to prędkość, z jaką ciało porusza się po orbicie. Istnieją różne typy orbit, w tym orbity kołowe i eliptyczne.
Orbita kołowa
Na orbicie kołowej ciało o niewielkiej masie porusza się po okręgu wokół masywnego ciała centralnego. W tym przypadku siłą dośrodkową jest siła grawitacyjna, co prowadzi do wzoru:
gdzie:
- – stała grawitacyjna,
- – masa ciała centralnego (np. planety),
- – promień orbity,
- – prędkość orbitalna.
Można również wyprowadzić wzór na prędkość orbitalną na podstawie ruchu jednostajnego oraz zasady zachowania energii. Wysokość, z której ciało spada, oraz czas jego przebycia są kluczowe dla obliczeń:
gdzie to przyspieszenie grawitacyjne, a to odległość od środka ciała centralnego. Ostateczny wzór na prędkość orbitalną to:
Można także obliczyć prędkość orbitalną, znając okres obiegu:
gdzie to okres orbitalny.
Orbita eliptyczna
Na orbicie eliptycznej prędkość ciała zmienia się wzdłuż orbity: jest największa w perycentrum i najmniejsza w apocentrum. Wartość prędkości w dowolnym punkcie orbity można obliczyć z drugiego prawa Keplera lub zasady zachowania energii.
Podsumowanie
Prędkość orbitalna jest kluczowym pojęciem w astrofizyce, a jej zrozumienie pozwala na analizowanie ruchu ciał niebieskich w różnych typach orbit.