Prawosławna Metropolia Kijowska
Metropolia Kijowska to prowincja administracyjna Kościoła Prawosławnego z siedzibą w Kijowie, założona między 976 a 998 rokiem. Metropolici kijowscy uznawali zwierzchność patriarchy konstantynopolitańskiego, a struktura organizacyjna wzorowana była na modelu bizantyjskim.
Zarys historii
Metropolia kijowska była szóstą w hierarchii eparchii Patriarchatu Konstantynopolitańskiego. Pierwszym znanym metropolitą był Teofilakt. W okresie panowania Włodzimierza Wielkiego oraz Jarosława Mądrego powstały nowe biskupstwa.
Po rozpadzie Rusi Kijowskiej w XIV wieku metropolia zaczęła dzielić się na trzy ośrodki: kijowski, halicki i litewski. W XVI wieku metropolia składała się z dziewięciu diecezji. Wojny z Moskwą doprowadziły do utraty niektórych eparchii, jednak w 1578 roku Stefan Batory przywrócił diecezję połocką.
Unia brzeska w 1596 roku spowodowała, że metropolia kijowsko-halicka została podzielona na osiem eparchii. W 1686 roku patriarcha Konstantynopola przekazał metropolię pod jurysdykcję patriarchatu moskiewskiego, co wiązało się z unifikacją rytów liturgicznych.
Metropolici kijowscy
Podporządkowani Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu
- Teofilakt 988–1018
- Jan 1018–1035
- Hilarion ok. 1051 – ok. 1054
- Jerzy 1062–1076
- Klemens 1147–1156
- Mateusz 1201–1220
- Piotr II 1305–1326
- Filaret 1966–1990
Podporządkowani Patriarchatowi Moskiewskiemu
- Gedeon (Czetwertyński) 1686–?
- Filaret (Denysenko) 1990–1992
Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego
- Filaret (Denysenko) 1995–2018
W jurysdykcji Kościoła Prawosławnego Ukrainy
- Epifaniusz (Dumenko) od 2018
Sytuacja na początku XXI wieku
Metropolia Kijowska obecnie funkcjonuje w ramach Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego, z metropolitą Onufrym na czele. Cerkiew Świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich w Ławrze Pieczerskiej jest katedrą eparchii.
Czynne są również liczne klasztory, w tym:
- Pustelnia Gołosiejewska, męska
- Monaster Świętej Trójcy w Kijowie, męski
- Monaster Opieki Matki Bożej w Kijowie, żeński
Metropolia odgrywa kluczową rolę w ukraińskim prawosławiu, z bogatą historią i złożonymi relacjami z innymi Kościołami prawosławnymi.
