Pożegnanie z Marią – Zbiór Opowiadań Tadeusza Borowskiego
Pożegnanie z Marią to zbiór opowiadań Tadeusza Borowskiego wydany w 1947 roku. W skład tego cyklu wchodzą następujące utwory:
- Pożegnanie z Marią
- Dzień na Harmenzach
- Proszę państwa do gazu
- Śmierć powstańca
- Bitwa pod Grunwaldem
Później autor dołączył także inne opowiadania, takie jak Chłopiec z Biblią, U nas w Auschwitzu, Ludzie, którzy szli, Ojczyzna oraz Ofensywa styczniowa.
Tematyka i Styl
Opowiadania te koncentrują się na tematyce II wojny światowej, a głównym bohaterem oraz narratorem jest Tadeusz, postać, która nie zawsze jest tożsama z Tadeuszem Borowskim. Wiele z tych utworów ma charakter autobiograficzny, jednak wydarzenia w nich opisane nie są zawsze bezpośrednim odzwierciedleniem życia pisarza.
Borowski stosuje w swoich opowiadaniach metodę behawiorystyczną, skupiając się na zewnętrznych zachowaniach bohaterów, a pomijając ich wewnętrzne przeżycia. Narrator dąży do obiektywizmu, nie oceniając ani nie klasyfikując postaci.
Problematyka i Przesłanie
Najważniejszym tematem poruszanym przez Borowskiego jest wpływ wojny oraz obozów koncentracyjnych na moralność i psychikę człowieka. Przeżycie w obozie często prowadzi do działania na szkodę innych, co zniekształca dotychczasowe wartości i powoduje, że granice między katem a ofiarą zacierają się. Opowiadania ukazują różne reakcje ludzi w ekstremalnych sytuacjach, takie jak bierność, aktywność czy adaptacja do trudnych warunków.
Adaptacje
- Spektakl telewizyjny Pożegnanie z Marią (1966) w reżyserii Jerzego Antczaka.
- Teatr Polskiego Radia – Pożegnanie z Marią (1978).
- Film Pożegnanie z Marią (1993) w reżyserii Filipa Zylbera, luźna adaptacja opowiadania.
- Film dokumentalny „Testament” (1969) zrealizowany na podstawie prozy Borowskiego.
Bibliografia
* Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1985, t. 2, s. 232.
Linki zewnętrzne
* [https://polona.pl/item/pozegnanie-z-maria-opowiadania,MjIwMTAxMTQ/ Pożegnanie z Marią. Opowiadania] (1948) w bibliotece Polona
