Powstanie Węgierskie 1956
Powstanie węgierskie, znane również jako rewolucja 1956, miało miejsce od 23 października do 10 listopada 1956 roku. Było to zbrojne wystąpienie przeciwko reżimowi komunistycznemu na Węgrzech, które zostało stłumione przez interwencję Armii Radzieckiej.
Przyczyny powstania
Powstanie miało swoje źródła w niezadowoleniu społecznym oraz politycznym:
- Przyczyny społeczno-ekonomiczne: Zapaść ekonomiczna, niskie standardy życia oraz niezadowolenie chłopów z polityki rolnej prowadziły do powszechnego kryzysu społecznego. Dziennikarze, literaci i studenci domagali się wolności słowa oraz reform w edukacji.
- Przyczyny polityczne: Wydarzenia w Polsce, takie jak poznańskie powstanie, obudziły nadzieje na reformy węgierskie. Różnice w Węgierskiej Partii Pracujących między skrzydłem reformistycznym a stalinowskim prowadziły do napięć wewnętrznych. Powstanie miało również na celu pomszczenie krzywd z okresu terroru stalinowskiego.
Przebieg zdarzeń
Powstanie rozpoczęło się 23 października 1956 roku, kiedy to studenci z politechniki w Budapeszcie zorganizowali manifestację. W miarę jak sytuacja się zaostrzała, demonstranci zajęli budynki radiowe, a 300 tysięcy ludzi zgromadziło się przed parlamentem, domagając się wolności i nominacji Imre Nagya na premiera. Nagy, po krótkim okresie spokoju, ogłosił zamiar reform.
Interwencja Armii Radzieckiej
4 listopada 1956 roku Armia Radziecka wznowiła interwencję, wysyłając 58 tysięcy żołnierzy do walki z powstańcami. Mimo podjętych działań partyzanckich, powstanie zostało ostatecznie stłumione. Sporadyczne walki trwały do stycznia 1957 roku.
Wpływ na partie komunistyczne
Wydarzenia w Węgrzech miały dalekosiężne skutki dla partii komunistycznych na całym świecie, zwłaszcza w Europie Zachodniej, gdzie zaobserwowano spadek liczby członków i krytykę interwencji ZSRR. Była to istotna rana dla wizerunku komunizmu, co podkreślał m.in. Milovan Đilas.
