Powstanie jońskie (499–494 p.n.e.)
Powstanie jońskie było zbrojnym buntem miast greckich w Azji Mniejszej przeciwko panowaniu perskiemu, które zostało stłumione przez Dariusza I Wielkiego po zdobyciu Miletu w 494 p.n.e.
Tło konfliktu
W VI wieku p.n.e. Królestwo Perskie zdobyło dominującą pozycję w regionie, a w 546 p.n.e. Cyrus II Wielki podbił Lidję, co doprowadziło do opanowania greckich polis w Jonii. W obliczu perskiej hegemonii, Histiajos, tyran Miletu, postanowił wzniecić powstanie. Wspólnie z Arystagoratem zawiązał spisek, mając na celu wydostanie się z perskiej dominacji.
Pomoc z Grecji była kluczowa; Arystagoras szukał sojuszników, a Ateny, uznając się za opiekunów Jonów, wysłały dwadzieścia okrętów, a Eretria pięć.
Przebieg działań
Powstanie rozpoczęło się od wygnania perskich satrapów i uwolnienia Pajonów. Po przybyciu sojuszniczych okrętów, Jonowie w 499 r. n.e. zaatakowali Sardes, jednak zostali odparci przez garnizon. Spalenie Sardes rozprzestrzeniło powstanie, ale sprowokowało Persów do kontrakcji.
W 498 r. n.e. Jonowie doznali klęski pod Efezem. Po latach walk, w 494 r. n.e. flota jońska przegrała decydującą bitwę pod Lade, co doprowadziło do stłumienia rebelii. Milet został zniszczony, a jego mieszkańcy wzięci do niewoli. Ocalała jedynie Samos.
Najważniejsze wydarzenia powstania
- 499 p.n.e. – oblężenie Naksos
- 498 p.n.e. – spalenie Sardes
- 498 p.n.e. – bitwa morska pod Pamfylią
- 498 p.n.e. – bitwa pod Efezem
- 494 p.n.e. – decydująca bitwa morska pod Lade
- 494 p.n.e. – oblężenie Miletu
Skutki powstania
Porażka powstania miała katastrofalne skutki dla mieszkańców Jonii. Wiele miast zubożało i popadło w ruinę. W 490 r. n.e. Persowie zaatakowali Attykę w odwecie za pomoc Ateńczyków. Mimo zwycięstwa pod Maratonem, powstanie zapoczątkowało długotrwały konflikt, znany jako wojny perskie, które trwały następne pięćdziesiąt lat.
Bibliografia
(brak danych)
