Powieść Detektywistyczna
Powieść detektywistyczna to podgatunek powieści kryminalnej, w której centralną postacią jest detektyw, a głównym tematem jest śledztwo mające na celu wykrycie sprawcy przestępstwa. Kluczowym elementem jest popełnienie morderstwa, co odróżnia ten gatunek od powieści kryminalnej.
Prekursorzy
Edgar Allan Poe, autor „Zabójstwa przy Rue Morgue”, jest uważany za prekursora gatunku. Wprowadził on narrację linearno-powrotną, gdzie detektyw odkrywa kolejne wydarzenia z przeszłości. W literaturze można znaleźć wcześniejsze inspiracje, m.in. w starożytnych legendach i mitach.
Pierwsze Dzieła
W XVIII wieku powstawały dzieła z elementami powieści detektywistycznej, jak „The Newgate Calendar”. Wzrost zainteresowania kryminałami zaowocował publikacją biografii kryminalistów, a we Francji pojawiły się znane postacie detektywów, takie jak Eugène François Vidocq.
Rozwój Gatunku
Poe zainspirował się francuskimi dziełami, tworząc trzy nowele, które zdefiniowały elementy powieści detektywistycznej, takie jak zagadkowa zbrodnia i dedukcyjne śledztwo. Arthur Conan Doyle rozszerzył ten gatunek, wprowadzając Sherlocka Holmesa w „Studium w szkarłacie”. Agatha Christie, z postacią Herkulesa Poirota, także znacząco wpłynęła na rozwój gatunku.
Główne Szkoły
- Francuska: Émile Gaboriau, Maurice Leblanc, Georges Simenon.
- Anglosaska: Arthur Conan Doyle, Agatha Christie, Gilbert Keith Chesterton.
Krytyka
Powieści detektywistyczne często uznawane są za literaturę drugiej kategorii z powodu fabularnych sprzeczności. Niemniej, niektóre z nich zdobyły uznanie krytyków za doskonałą strukturę i narrację.
Cechy Gatunku
Powieści detektywistyczne charakteryzują się:
- zamkniętym światem przedstawionym (np. zagadka zamkniętego pokoju),
- bohaterem będącym detektywem lub dziennikarzem śledczym,
- odwróconym porządkiem fabularnym i dedukcyjną narracją.
Reguły Pisania
S.S. Van Dine w 1928 roku sformułował 20 przykazań dla autorów powieści detektywistycznych, takich jak:
- Rozmieszczenie wskazówek, które czytelnik odkrywa wraz z detektywem,
- Wykreowanie wyrazistego przestępcy,
- Przeciwdziałanie wątkowi miłosnemu w relacji detektywa.
Agatha Christie podkreślała, że kluczem do dobrego kryminału jest zaskakująca tożsamość mordercy.
