border
|województwo =
|TERC = 1809
|siedziba = Lubaczów
|stanowisko zarządzającego = starosta
|zarządzający = Barbara Broź
|rok powierzchni =
|powierzchnia = 1308,37
|rok ludności = 31.12.2023
|liczba ludności = 52 756
|gęstość zaludnienia = 42,2
|urbanizacja = 34,28
|numer kierunkowy =
|kod pocztowy =
|tablice rejestracyjne = RLU
|adres urzędu = ul. Jasna 1
37-600 Lubaczów
|plan = Podkarpackie – lubaczowski county gminas.png
|liczba gmin (M) = 1
|liczba gmin (MW) = 3
|liczba gmin (W) = 4
|liczba miejscowości =
|mapa województwa = PPA podkarpackie lubaczowski.svg
|mapa powiatu =
|kod mapy =
|współrzędne =
|commons = Category:Powiat lubaczowski
|www = https://powiatlubaczowski.pl
|bip =
}}
Powiat lubaczowski (w latach 1918-1922 na tym obszarze istniał powiat cieszanowski) – powiat w Polsce (województwo podkarpackie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Lubaczów. Najbardziej na wschód wysunięty powiat województwa podkarpackiego, leży w Przemyskiem.
Graniczy z obwodem lwowskim .
Historycznie należy do ziemi bełskiej Rusi Czerwonej, na granicy z ziemią przemyską (powiat jarosławski).
W całości pokrywa się z urzędem rejonowym w Lubaczowie 1990–1998 w woj. przemyskim 1975–1998.
Powiat zamieszkuje 52 756 ludności, a jego powierzchnia stanowi 7,3% powierzchni województwa.
Znajduje się wśród 21 powiatów ziemskich województwa podkarpackiego na miejscach:
* Powierzchnia – 1. miejsce
* Ludność – 19. miejsce
* Gęstość zaludnienia – 19. miejsce
W latach 1856–1866 i 1954–1961 na terenie obecnych powiatów: jarosławskiego, przemyskiego i lubaczowskiego istniał powiat radymniański z siedzibą w Radymnie.
Podział administracyjny
Liczba ludności na rok 2023 (w przypadku wsi gminnych 2021)
Źródło: [https://www.polskawliczbach.pl/ Polska w liczbach]
Historia
Powiat lubaczowski I Rzeczypospolitej istniał w latach 1462-1793. Jednostką nadrzędną było województwo bełskie – województwo Korony Królestwa Polskiego I Rzeczypospolitej, część prowincji małopolskiej.
* Kasztelanowie lubaczowscy
* Starostowie lubaczowscy, m.in.:
Jan Amor Tarnowski,
Adam Mikołaj Sieniawski,
Jerzy August Mniszech,
Jerzy Jazłowiecki,
Otto Chodecki,
Jan Płaza,
Jerzy Ossoliński,
Jan Sebastian Szembek,
Aleksander Michał Lubomirski,
Józef Karol Lubomirski
W czasie okupacji powiat lubaczowski zniknął z mapy, a jego ziemie weszły w skład powiatów: Zamość, Biłgoraj i Rawa Ruska. Powiat został reaktywowany w drugiej połowie sierpnia 1944 roku. Wojewoda rzeszowski mianował starostą Andrzeja Bednarza, ludowca z Cewkowa, wicestarostą został Władysław Gustaw, nauczyciel związany z AK. W skład pierwszej Powiatowej Rady Narodowej, utworzonej w styczniu 1945 roku, weszło 38 radnych, do roku 1948 ich liczba wzrosła do 60. Przewodniczącym PRN byli kolejno: 1945/46 – Rudolf Daum, 1946 – Michał Pióro, 1947 – ks. Marian Lisowski, 1948 – Józef Argasiński. Powstały też Urząd Ziemski i Powiatowy Urząd Informacji i Propagandy.
Granice powojennego powiatu zostały zmienione w stosunku do granic sprzed 1939 roku. W 1945 roku z dawnego powiatu jaworowskiego główną, zachodnią część gminy Wielkie Oczy (8 gromad) włączono do powiatu lubaczowskiego. 4 gromady powiatu rawskiego – Dziewięcierz (z gminy Potylicz), Radruż (z gminy Wróblaczyn), Werchrata i Prusie (z gminy Siedliska) – również przyłączono do powiatu lubaczowskiego w nowo utworzonym woj. rzeszowskim. Powiat utracił na rzecz ZSRR jedną gromadę (Hruszów) i jedną w części. Po tych zmianach powiat obejmował 1133 km² i istniał do 31 maja 1975 w kształcie obecnym.
Położenie geograficzne
Powiat położony jest w obrębie makroregionów geograficznych: Kotliny Sandomierskiej i Roztocza. Obszarowo dominuje wschodnia część Kotliny Sandomierskiej z mezoregionami: Płaskowyżem Tarnogrodzkim i Równiną Biłgorajską. Roztocze zajmuje prawie trzecią część powiatu z mezoregionami: Roztoczem Wschodnim, zwanym też Południowym lub Rawskim i Roztoczem Środkowym.
Płaskowyż Tarnogrodzki wyodrębniający się z Kotliny Sandomierskiej obejmuje płaski obszar wyżyn osiągających od 220–180 m n.p.m. Budują go iły mioceńskie, na których zalegają gliny i piaski czwartorzędowe, a na dość znacznej powierzchni utwory pylaste typu lessów. Ukształtowanie powierzchni i żyzność gleb sprawiają, że region ten ma charakter rolniczy. Piaszczysta Równina Biłgorajska pochyla się w kierunku zachodnim, urozmaicona jest licznymi wydmami i podmokłymi zagłębieniami. Wzdłuż południowej granicy Równiny płynie rzeka Tanew. Występują tam duże kompleksy leśne. Fragment makroregionu Roztocze zbudowany jest głównie z piasków oraz wapieni. Na terenie powiatu lubaczowskiego występują najwyższe – po stronie polskiej – wzniesienia Roztocza: Wielki Dział – 390,4 m n.p.m. i Długi Goraj – 391,5 m n.p.m. Mają one charakter ostańców, pokryte są piaszczystymi i wapiennymi osadami morza mioceńskiego, a poprzecinane rozległymi dolinami wysłanymi grubą warstwą piasków polodowcowych.
Demografia
* Piramida wieku mieszkańców powiatu lubaczowskiego w 2014 roku.
Starostowie lubaczowscy
* Józef Michalik (1999–2018) (PSL)
* Zenon Swatek (2018-2024) (PiS)
* Barbara Broź (od 2024) (PiS)
Sąsiednie powiaty
* powiat jarosławski
* powiat przeworski
* powiat biłgorajski (lubelskie)
* powiat tomaszowski (lubelskie)
* rejon jaworowski (obwód lwowski, Ukraina)
* rejon lwowski (obwód lwowski, Ukraina)
Przypisy
Linki zewnętrzne
* [https://elubaczow.com/ Portal informacyjny powiatu lubaczowskiego – eLubaczów]
* [http://www.lubaczow.powiat.pl Strona Starostwa Powiatowego w Lubaczowie]
* Szlak architektury drewnianej (województwo podkarpackie) – trasa nr VI (lubaczowska)
* [http://www.przemysl.so.gov.pl/historia-sdu-sr-lubaczow Rys historyczny sądownictwa powszechnego na Ziemi Lubaczowskiej]
*
lubaczowski
