„`html
Por (Allium ampeloprasum)
Por, znany jako Allium ampeloprasum L., to dwuletnia roślina z rodziny amarylkowatych, pochodząca z Azji Mniejszej. Był uprawiany już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie, a do Polski dotarł w średniowieczu. Jest jednym z symboli narodowych Walii.
Morfologia
- Łodyga: Skrócona, tworzy piętkę.
- Liście: Płaskie i wydłużone.
- Kwiaty: Wyrastają w drugim roku, osiągając wysokość do 2 m, z białymi lub białoróżowymi kwiatami w baldachach.
- Owoce: Nasiona czarne, pomarszczone, 350-400 szt./g.
- System korzeniowy: Wiązkowy, sięgający do 125 cm w głąb gleby.
Systematyka i zmienność
Por należy do rodzaju czosnek Allium w podrodzinie czosnkowych Allioideae. W literaturze występuje wiele synonimów, w tym Allium porrum L.
Odmiany uprawne:
- Wczesne: 'Jolant’, 'Varna’, 'Bluevetia’.
- Średnio-wczesne: 'Longina’, 'Pinola’, 'Profina’.
- Późne: 'Blizzard’, 'Arkansas’, 'Clasina’.
Zastosowanie
Por jest warzywem o wartości odżywczej, zawierającym około 12% suchej masy, w tym 2% białek i 10% węglowodanów. Wartość energetyczna 100 g wynosi 197 kJ. Zawiera również fosfor, wapń, witaminę C oraz niewielkie ilości witamin z grupy B.
Uprawa
Znany jako roślina uprawna od czasów biblijnych, por kiełkuje w temperaturze 3-4 °C, a optymalne warunki to 15-20 °C. Jest wrażliwy na suszę podczas kiełkowania i preferuje wilgotne, słoneczne stanowiska. Najczęściej uprawia się go w drugim roku po nawożeniu obornikiem.
Kultura i symbolika
Por jest wymieniany w Biblii jako jedna z roślin biblijnych oraz jest symbolem Walii. Uwieczniony w wielu martwych naturach przez artystów takich jak Emmanuel Zamora czy Fritz Westendorp.
Bibliografia
Kategoria: Czosnkowate, Warzywa, Rośliny biblijne.
„`
