Pop – Termin i Etymologia
Termin pop (z gr. pappas, παππάς, oznaczający „ojca”) to przestarzałe, potoczne określenie księdza w Cerkwi prawosławnej oraz katolickich Kościołach wschodnich. W średniowieczu używane było również w odniesieniu do duchownych rzymskokatolickich. Obecnie w Polsce częściej stosuje się tytuł ksiądz.
Etymologia
Termin „pop” wywodzi się z greckiego pappas i ma ogólnosłowiańskie korzenie, związane z wyrazem popъ. W języku staropolskim oznaczał zarówno kapłana, jak i papieża. Użycie słowa występuje w dziełach takich jak Psałterz floriański czy Pieśń o Wiklefie.
Historia i Zmiany w Użyciu
Początkowo termin „pop” był powszechnie akceptowany, jednak w XVIII wieku w Galicji cesarzowa Maria Teresa Habsburg zakazała jego użycia, zastępując je terminami „ksiądz” i „proboszcz”. W XIX wieku, w związku z wydarzeniami politycznymi i kulturowymi, słowo to zaczęło nabierać negatywnego znaczenia, szczególnie w kontekście rusyfikacji. Propaganda bolszewicka dodatkowo wzmocniła to pejoratywne skojarzenie.
Współczesne Zastosowanie
W krajach wschodniosłowiańskich wierni prawosławni obecnie używają terminów batiuszka (ojczulek) lub otiec (ojciec) z imieniem. Żony duchownych nazywane są matuszka lub mateńka. W regionach z ukraińską tradycją można spotkać określenia jegomość dla księdza oraz jejmość dla jego żony.
W Polsce prawosławni i grekokatolicy preferują użycie tytułu „ksiądz” zamiast przestarzałego i pejoratywnego „pop”.
