Pont – Kraina Historyczna
Pont to historyczna kraina w północno-wschodniej Azji Mniejszej, leżąca na wybrzeżu Kapadocji. W starożytności była niezależnym królestwem, a później prowincją rzymską.
Pont w Starożytności
Główne miasta Pontu zostały założone przez helleńskich kolonistów w VIII w. p.n.e. W czasie wojen diadochów Mitrydates I Ktistes stworzył niezależne królestwo, które prowadziło wojny z greckimi koloniami, takimi jak Synopa, Trapezunt i Amisos. Okres największej potęgi Pontu rozpoczął Farnakes I, który zdobył Synopę, ogłaszając ją stolicą.
Pod rządami Mitrydatesa V Euergetesa i VI Eupatora Pont stał się najsilniejszym państwem w Azji Mniejszej. Mitrydates VI rozszerzył granice królestwa, obejmując Anatolię oraz wybrzeża Morza Czarnego. Konflikty z Rzymem, trwające w latach 88–63 p.n.e., zakończyły się porażką Pontu. W 47 p.n.e. Juliusz Cezar pokonał Farnakesa II, co zakończyło okres niezależności królestwa.
W 33 r. Pont stał się królestwem klienckim Rzymu, a po śmierci królowej Pythodoris, w 64 r. Neron ostatecznie zlikwidował królestwo, włączając je do prowincji Galacja.
Pont w Średniowieczu
W 1204 r. Pont, będący częścią Cesarstwa Bizantyńskiego, stał się centrum Cesarstwa Trapezuntu, rządzonego przez dynastię Komnenów. W 1461 r. region ten został zdobyty przez Mehmeda II i włączony do Imperium Osmańskiego.
Grecy Pontyjscy w XX w.
Grecy pontyjscy, znani jako Pontowie, zamieszkiwali ten teren od czasów antycznych. Pod koniec I wojny światowej powstała grecka Republika Pontyjska. Rząd Eleftheriosa Wenizelosa dążył do przyłączenia Greków, co spotkało się z oporem tureckim i prowadziło do deportacji oraz eksterminacji Ormian i Greków pontyjskich. Szacuje się, że w latach 1913–1923 zginęło około 250 tysięcy Greków.
Po zwycięstwie Kemala Atatürka w 1922 r. traktat w Lozannie potwierdził przynależność Pontu do Turcji, co skutkowało wymianą ludności. Reszta chrześcijan została wysiedlona z regionu, a współczesne pokolenia to głównie muzułmańscy potomkowie Greków, zachowujący jednak język i tradycje.
W Poncie znajdują się miejsca kultu chrześcijańskiego, w tym dawny klasztor Panagia Soumela, znany z ikony Matki Bożej. Potomkowie prawosławnych uchodźców z Pontu zamieszkują obecnie głównie Grecję, USA oraz tereny byłego ZSRR.
Obecnie w Poncie mieszka wyłącznie ludność muzułmańska, ale część z nich, zwłaszcza kobiet, wciąż posługuje się językiem pontyjskim.
