Północna Grupa Wojsk w Polsce
Północna Grupa Wojsk (PGW) to związek operacyjny Armii Radzieckiej, który stacjonował w Polsce w latach 1945–1993. Jej siedziba znajdowała się w Legnicy, gdzie do 1984 roku funkcjonował Sztab Główny Grupy.
Historia
PGW została utworzona na podstawie dyrektywy z 10 czerwca 1945 roku, powstałej z jednostek 2 Frontu Białoruskiego. Granice PGW pokrywały się z granicami Polski, co zostało oficjalnie potwierdzone na konferencji poczdamskiej w 1945 roku.
W latach 1945–1947 żołnierze PGW uczestniczyli w rozminowywaniu dróg i odbudowie infrastruktury w Polsce. Grupa brała również udział w licznych ćwiczeniach wojskowych oraz w interwencji w Czechosłowacji w 1968 roku.
Status prawny PGW
Prawny status wojsk radzieckich w Polsce został uregulowany po 1955 roku, kiedy to podpisano umowy dotyczące ich obecności. W 1956 roku powołano także Komisję Mieszaną, która zajmowała się roszczeniami obywateli polskich związanymi z pobytem wojsk radzieckich.
Skład jednostek PGW
Pierwotnie PGW składała się z siedmiu armii ogólnowojskowych, armii lotniczej oraz czterech korpusów pancernych. W kolejnych latach liczba dywizji i jednostek była zmniejszana, aż do momentu, gdy w 1989 roku PGW liczyła 59 053 żołnierzy i dużą ilość sprzętu wojskowego.
Wycofanie jednostek PGW z Polski
Oficjalne rozmowy na temat wycofania wojsk rozpoczęły się w 1990 roku. Proces ten zakończył się 17 września 1993 roku, kiedy to ostatnie jednostki PGW opuściły Polskę. W ciągu lat 1989–1992 wycofano łącznie 31 407 żołnierzy i znaczne ilości sprzętu wojskowego.
Broń jądrowa w Polsce
PGW posiadała również składy amunicji nuklearnej na terenie Polski, jednak oficjalne władze zaprzeczały istnieniu broni jądrowej w kraju.
Dowódcy PGW
- marsz. Konstanty Rokossowski (1945–1949)
- gen. płk Kuźma Trubnikow (1949–1950)
- gen. por. Aleksiej Radzijewski (1950–1952)
- gen. płk Gieorgij Chietagurow (1958–1963)
- gen. płk Wiktor Dubynin (1989–1992)
- gen. płk Leonid Kowaliow (1992–1993)
Późniejsze wycofanie wojsk radzieckich z Polski zakończyło się formalnie w 1993 roku, kiedy to ostatnie jednostki opuściły Polskę, a w kraju pozostała jedynie misja wojskowa nadzorująca tranzyt wojsk przez Polskę.
