Polispermia
Polispermia to zjawisko, w którym do komórki jajowej wnika więcej niż jeden plemnik. Jest to zjawisko naturalne, występujące powszechnie u ptaków i gadów, jednak końcowo tylko jedno przedjądrze męskie łączy się z żeńskim, co pozwala na odtworzenie organizmu diploidalnego. W większości przypadków polispermia prowadzi do śmierci zarodka (polispermia patologiczna).
Rodzaje polispermii
- Polispermia naturalna: Występuje w przyrodzie, głównie u ptaków i gadów.
- Polispermia sztuczna: Może być wywołana eksperymentalnie, na przykład w jajach jeżowców, jednak takie jaja nie mogą się prawidłowo dzielić, co prowadzi do obumierania zarodka.
Mechanizm obronny komórki jajowej
Komórki jajowe posiadają naturalne bariery uniemożliwiające polispermii. Po wniknięciu pierwszego plemnika, komórka jajowa wytwarza chemiczną barierę dla kolejnych. Przykładem jest błona jaja jeżowca, która wkrótce po zapłodnieniu traci zdolność do fuzji z innymi plemnikami. To zjawisko jest możliwe dzięki otwarciu kanałów jonowych i zniknięciu różnicy potencjałów, co uniemożliwia dalsze łączenie się plemników z błoną komórkową. Dodatkowo, ziarna korowe i cysterny siateczki śródplazmatycznej z jonami wapnia uczestniczą w tworzeniu blokady.
Polispermia u ssaków
W przypadku ssaków polispermia jest ograniczona, przede wszystkim przez trudności w dotarciu plemników do komórki jajowej (np. pH środowiska). Spośród milionów plemników, tylko nieliczne docierają do jaja. Po połączeniu jednego przedjądrza męskiego z żeńskim, również u ssaków wytwarza się chemiczna bariera, która uniemożliwia dalsze wnikanie plemników.
