Pole Morfogenetyczne
Pole morfogenetyczne to termin wprowadzony przez embriologa Aleksandra Gurwitscha, odnoszący się do morfogenezy w biologii. Został on później rozszerzony przez Ruperta Sheldrake’a, który definiuje je jako niewidoczne pole wpływające na formę organizmów żywych, pełniące rolę dodatkowego czynnika genetycznego obok DNA.
Formatywna Przyczynowość
Według Sheldrake’a, pole morfogenetyczne umożliwia organizmom przekazywanie pamięci o powtarzających się zdarzeniach. Informacje te mają być zapisywane w polu i przekazywane potomkom oraz innym organizmom poprzez interakcje z ich polami.
Przykłady i Krytyka
Sheldrake przytacza kilka przykładów na poparcie swojej teorii:
- Ptaki i Butelki Mleka: Gatunek ptaka nauczył się otwierać butelki mleka. Po przerwie, kiedy mleko znów zaczęto dostarczać, ptak szybciej opanował tę umiejętność. Sheldrake interpretuje to jako dowód istnienia pamięci w polu morfogenetycznym, podczas gdy możliwe są inne, bardziej konwencjonalne wyjaśnienia.
- Eksperyment BBC: Badanie z niekompletnymi obrazkami wykazało, że widzowie szybciej rozpoznawali te same rysunki w różnych krajach. Sheldrake sugeruje wpływ pola morfogenetycznego, ale nie podaje, jak przeprowadzono badania, co może podważać ich wiarygodność.
- Alfabet Morse’a: Szybsze uczenie się alfabetu Morse’a przypisano wzorcowi w polu morfogenetycznym. Krytycy wskazują, że każdy mógł mieć kontakt z tym alfabetem, co mogło wpłynąć na jego szybsze przyswajanie.
Reakcje Środowiska Naukowego
Biolodzy i fizycy odrzucają koncepcję pól morfogenetycznych jako niezgodną z aktualnymi teoriami i brakuje jej empirycznych dowodów. Niektóre szkoły psychoanalizy oraz literatura fantastyczna wykazują jednak zainteresowanie tym pojęciem.
Intelektualna Prowokacja
Koncepcja pola morfogenetycznego była przedmiotem analizy Tomasza Witkowskiego, opublikowanej w czasopiśmie „Charaktery” pod tytułem „Wiedza prosto z pola”.
