Pokrzywa zwyczajna
Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) to gatunek rośliny z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae). Rośnie w stanie dzikim w Europie, Azji, Afryce Północnej i Ameryce Północnej, a także została zawleczona na inne kontynenty. Preferuje wilgotne lasy, zarośla oraz żyzne siedliska ruderalne.
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek występuje w całej Europie, Azji Środkowej, a także na wyspach Morza Śródziemnego i w Ameryce Północnej. W Polsce jest pospolity, osiągając wysokość do 1700 m n.p.m. w Tatrach.
Morfologia
- Łodyga: Wysokość od 0,4 do 3 m, czterokanciasta, pokryta parzącymi włoskami.
- Liście: Ulistnienie nakrzyżległe, kształt zmienny, od jajowatego do wąskolancetowatego.
- Kwiaty: Roślina dwupienna, kwiaty męskie i żeńskie zebrane w groniaste kwiatostany.
- Owoce: Jednonasienne orzeszki, zrzucane w całości.
Biologia
Pokrzywa jest byliną, która kwitnie od czerwca do października. Roślina jest wiatropylna, a owoce dojrzałe w sierpniu. Nasiona kiełkują szybko, a ich żywotność może sięgać 10 lat.
Zmienność
Gatunek wykazuje znaczną zmienność morfologiczną i taksonomiczną, z wieloma podgatunkami, z których niektóre bywają traktowane jako odrębne gatunki.
Zastosowanie
Pokrzywa ma wiele zastosowań: jest używana w medycynie ludowej oraz kosmetyce, jako roślina jadalna i paszowa. Wykorzystywana była w lecznictwie już w starożytności, a jej właściwości lecznicze są znane do dziś.
Roślina lecznicza
W tradycji ludowej pokrzywa stosowana była w leczeniu krwotoków, chorób nerek, a także w celu łagodzenia reumatyzmu. Surowcem zielarskim są liście, ziele oraz korzenie.
Inne zastosowania
- Możliwość produkcji papieru z włókien pokrzywy.
- Stosowanie liści do konserwacji żywności.
- Użycie w przemyśle piwowarskim.
Uprawa
Pokrzywa najlepiej rośnie na glebach żyznych i wilgotnych. Może być rozmnażana przez sadzonki kłączy lub nasiona. Wymaga regularnej pielęgnacji, w tym przycinania i zwalczania chwastów.
Obecność w kulturze i symbolice
Pokrzywa odgrywała ważną rolę w mitologii i tradycjach ludowych. Była symbolem ochrony i uzdrawiania, a jej obecność w obrzędach miała zapewniać urodzaj i płodność.
