Podstawowy Błąd Atrybucji
Podstawowy błąd atrybucji to pojęcie wprowadzone do psychologii społecznej, które odnosi się do tendencji ludzi do przypisywania zachowaniu innych osób przyczyn wewnętrznych, takich jak cechy charakteru, a jednocześnie niedoceniania wpływów sytuacyjnych. Jest to przykład błędu poznawczego, który może prowadzić do mylnych ocen i wniosków.
Przykład Błędu Atrybucji
Badania przeprowadzone w 1975 roku przez Meyera i Butzkamma wykazały, że 90% nauczycieli matematyki przypisywało różnice w postępach uczniów głównie ich „zdolnościom” oraz osobowości, bez uwzględniania czynników zewnętrznych, takich jak warunki do nauki w domu.
Na przykład, gdy uczeń pokłóci się z wychowawcą, nauczyciel może przypisać to jego krnąbrności, ignorując sytuacyjne czynniki, które mogły wpłynąć na jego zachowanie, jak złe doświadczenia życiowe. Tego rodzaju ocena jest przejawem podstawowego błędu atrybucji, polegającego na przypisywaniu odpowiedzialności za zachowanie wyłącznie cechom wewnętrznym.
Przyczyny Błędu Atrybucji
Podstawowy błąd atrybucji najprawdopodobniej wynika z automatycznego przetwarzania informacji. Obserwując zachowanie innych, automatycznie przypisujemy im cechy zgodne z tym zachowaniem, co ogranicza naszą zdolność do uwzględnienia czynników sytuacyjnych, które wymagają świadomego przetwarzania i uwagi.
Innym wyjaśnieniem tego zjawiska jest perspektywa spostrzeżeniowa, gdzie aktor (osoba obserwowana) znajduje się w centrum naszego pola widzenia, co skłania nas do przypisania mu odpowiedzialności za swoje działania.
Odmiany Podstawowego Błędu Atrybucji
- Efekt halo
- Błąd pierwszego rzutu oka
- Błąd łagodności
- Błąd tendencji centralnej
Wszystkie te odmiany ilustrują, jak łatwo można popełnić błędy w ocenie zachowań innych, co może prowadzić do mylnych wniosków i nieporozumień w interakcjach międzyludzkich.
