Poczta Polowa
Poczta polowa to system pocztowy, który najczęściej funkcjonuje w kontekście wojskowym, umożliwiający wymianę korespondencji między żołnierzami a ich przełożonymi oraz ludnością cywilną. W warunkach konspiracyjnych jej działalność odbywa się poza oficjalnym obiegiem. Poczta polowa organizowana jest również na zlotach i obozach harcerskich.
W kontekście wojennym obowiązuje cenzura korespondencji, a żołnierze nie są obciążeni kosztami przesyłek. W przypadku korespondencji konspiracyjnej opłaty są ograniczone do dobrowolnych datków. Listy mogą być pisane na dowolnych materiałach, a w szczególnych sytuacjach wykorzystywane są metody nielegalne, takie jak przemyt przez linię frontu. Poczta polowa często używa pieczęci z kodem jednostki zamiast tradycyjnych adresów.
Harcerskie Poczty Polowe
- Poczta Narodowa we Lwowie (1914)
- Tajna Poczta Skautowa w Łodzi (1914)
- Harcerska Poczta Leśna w Białej Podlaskiej (1943)
- Harcerska Poczta Polowa w Warszawie (1944)
- Polska Poczta Międzyobozowa w Lubece (1945)
Poczty Polowe Wojska Polskiego
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, powstał Urząd Poczty Polowej, który z czasem przekształcił się w organ pocztowy Wojska Polskiego. W 1919 roku wprowadzono „Instrukcję dla Poczt Polowych”, która regulowała zasady ich funkcjonowania. Poczta polowa podlegała Ministerstwu Spraw Wojskowych oraz Ministerstwu Poczt i Telegrafów.
Urzędnicy pocztowi pełniący służbę w pocztach polowych mieli status wojskowy, musieli nosić mundury i składali przysięgę wojskową. W 1920 roku istniało 30 poczt polowych przydzielonych do różnych jednostek wojskowych.
Poczty Wojskowe w czasie II wojny światowej
- Poczta Wojskowa we Francji i Anglii
- Poczta II Korpusu
- Poczta Osiedli Polskich w Italii
- Poczta Polowa 1 Dywizji Piechoty na terenie ZSRR (1943-1945)
- Poczta dla Polaków internowanych w Szwajcarii
Poczty „Solidarności”
W latach 1981-1983, podczas stanu wojennego w Polsce, organizacje podziemne wydawały znaczki pocztowe, nazywane „cegiełkami”, których sprzedaż wspierała ich działalność. Znaczki te nie były używane do korespondencji.
- Poczta Solidarności
- Poczta Obozowa – Kwidzyn
- Poczta Obozowa – Strzebielinek
- Poczta NZS
- Poczta Solidarności Walczącej
- Poczta KPN
- Poczta HLS w Nowej Hucie
- Wolna Poczta Gdańsk
- Niezależna Poczta Pomorza
- Poczta Podziemna
- Poczta Polowa (Solidarność)
- Poczta Niezależna
