Płazy beznogie
Płazy beznogie (Gymnophiona) to rząd płazów o robakowatym kształcie, przypominających dżdżownice. Ich dieta składa się głównie z larw owadów i innych bezkręgowców. Charakteryzują się zredukowanymi kończynami oraz szczątkowymi oczami. Żyją w wilgotnej glebie w tropikach, z wyjątkiem Madagaskaru, Nowej Gwinei, Australii i wysp Oceanu Indyjskiego.
Systematyka
Rząd płazów beznogich obejmuje następujące rodziny:
- Caeciliidae – marszczelcowate
- Chikilidae
- Dermophiidae
- Herpelidae
- Ichthyophiidae – łusecznikowate
- Grandisoniidae
- Rhinatrematidae
- Scolecomorphidae
- Siphonopidae
- Typhlonectidae
Szczegóły budowy
Wielkość płazów beznogich wynosi od 10 do 150 cm. Posiadają dużą liczbę kręgów oraz zwartą czaszkę. Ich oczy są uwstecznione, a na głowie znajdują się czułki z chemoreceptorami. W układzie oddechowym większość ma zredukowane lewe płuco, a u niektórych gatunków, jak Atretochoana eiselti, płuca są całkowicie nieobecne. Rozród odbywa się przez zapłodnienie wewnętrzne, a ich narząd kopulacyjny to fallodeum; większość gatunków jest jajorodna, rzadziej występuje żyworodność.
Ewolucja
Analizy filogenetyczne sugerują, że płazy beznogie mogły wyewoluować z lepospondyli, w przeciwieństwie do płazów bezogonowych i ogoniastych, które mają pochodzić od temnospondyli. W związku z tym, współczesne płazy, w tym grupa Lissamphibia, mogą być taksonem difiletycznym, chociaż inne analizy wskazują na ich monofiletyzm.
