Plazmafereza – definicja i zastosowanie
Plazmafereza to proces separacji osocza krwi, który polega na jego obróbce i ponownym podaniu dawcy lub wymianie osocza z krwiobiegu. Jest to terapia zewnątrzustrojowa, szeroko stosowana w leczeniu wielu chorób.
W trakcie pandemii COVID-19, aby pozyskać osocze ozdrowieńców, Komisja Europejska uruchomiła fundusz na zakup aparatów do plazmaferezy.
Metody przeprowadzania plazmaferezy
Wyróżniamy dwie główne metody plazmaferezy: ręczną i automatyczną.
Metoda ręczna
W tej metodzie pobiera się równą ilość krwi od biorcy i dawcy. Krew jest następnie oddzielana w wirówkach, a osocze przekazywane do pojemnika, podczas gdy czerwone krwinki wracają do dawcy. Istnieje ryzyko błędnego zwrócenia krwinek czerwonych, co może prowadzić do poważnych reakcji. W związku z tym wymagane jest potwierdzenie tożsamości dawców.
Metoda automatyczna
Ta metoda wykorzystuje urządzenia, które automatycznie przeprowadzają pobieranie, separację i ponowne podanie składników krwi. Krew jest pobierana przez igłę, a proces jest kontrolowany przez maszynę, co eliminuje ryzyko błędów. Większość dawców dobrze toleruje tę procedurę.
Typy plazmaferezy
- Autologiczna: Osocze jest pobierane od tej samej osoby i po obróbce podawane jej z powrotem.
- Wymienna: Osocze jest usuwane i zastępowane produktami krwiopochodnymi. Usunięte osocze jest utylizowane.
- Dawstwo: Osocze jest oddzielane od krwi biorcy, a niektóre składniki zwracane są biorcy, podczas gdy osocze jest przechowywane do późniejszego wykorzystania.
Zastosowanie plazmaferezy
Plazmafereza typu autologicznego i wymiennego jest stosowana w leczeniu zaburzeń układu odpornościowego, takich jak:
- Zespół Goodpasture’a
- Zespół Guillaina-Barrégo
- Toczeń
- Miastenia gravis
- Zakrzepowa plamica małopłytkowa
Powikłania plazmaferezy
Powikłania związane z plazmaferezą mogą być infekcyjne lub nieinfekcyjne. Do tych ostatnich należą:
- Mechaniczne
- Metaboliczne
- Złożone
Powikłania mogą obejmować utratę czynników krzepnięcia oraz hipokalcemię spowodowaną podaniem antykoagulantów.