Plastydy
Plastydy to organella występujące u roślin i protistów roślinopodobnych, otoczone dwiema błonami plastydowymi. W komórkach embrionalnych znajdują się proplastydy, które przekształcają się w inne typy plastydów. Ich wnętrze wypełnia gęsty roztwór, który zawiera białka, DNA, związki rozpuszczalne oraz ziarna skrobi.
Zróżnicowanie i funkcje plastydów
Plastydy dzielą się na kilka typów:
- Proplastydy – początkowe formy plastydów, z niewykształconą strukturą, które mogą przyjmować różne kształty.
- Leukoplasty – niebieskie plastydy, które przechowują materiały zapasowe, takie jak:
- elajoplasty – magazynujące tłuszcze,
- amyloplasty – przechowujące węglowodany w postaci skrobi,
- proteinoplasty – magazynujące białka.
- Etioplasty – powstają w ciemności i zawierają protochlorofilid, prekursor chlorofilu.
- Chloroplasty – odpowiedzialne za fotosyntezę, występują w zielonych częściach roślin.
- Chromoplasty – nadają roślinom żółte, pomarańczowe lub czerwone zabarwienie, powstają z chloroplastów lub leukoplastów.
- Gerontoplasty – powstają z chloroplastów w starzejących się komórkach, odpowiadają za demontaż aparatu fotosyntetycznego.
Pochodzenie
Zgodnie z teorią endosymbiozy opracowaną przez Lynn Margulis, plastydy pochodzą od symbiotycznych bakterii. Zachowały one bakteryjne cechy, w tym DNA podobne do DNA cyjanobakterii. Wyróżnia się trzy typy plastydów ze względu na pochodzenie:
- plastydy roślin zielonych,
- rodoplasty u krasnorostów,
- muoplasty (cyjanele) u glaukofitów.
Niektóre organizmy heterotroficzne mogą wchłaniać plastydy ze spożywanych glonów, tworząc kleptoplasty, które przez pewien czas przeprowadzają fotosyntezę. W organizmach apikompleksów występują reliktowe plastydy zwane apikoplastami, które nie uczestniczą w fotosyntezie, ale są ważne w metabolizmie.
