Piorun kulisty

Piorun kulisty

Piorun kulisty to rzadkie zjawisko meteorologiczne, które pojawia się jako świecąca kula o średnicy od kilku do kilkudziesięciu centymetrów, poruszająca się w różnych kierunkach i wydająca dźwięki takie jak syczenie. Zjawisko może występować w czasie burzy, ale zdarzały się przypadki jego wystąpienia w słoneczną pogodę. Czas trwania pioruna kulistego wynosi zazwyczaj od kilkunastu do kilkudziesięciu sekund.

Propozycje wyjaśnienia zjawiska

Piorun kulisty jako wyładowanie elektryczne

Naukowcy nie są zgodni co do mechanizmów powstawania pioruna kulistego. John Abrahamson i James Dinniss z Uniwersytetu Canterbury sugerują, że powstaje on w wyniku uderzenia pioruna w ziemię, które unosi rozgrzany krzem. Opary krzemu wydobywają się z gleby i przyjmują formę kuli, podczas gdy ich spalanie generuje światło. Potwierdzeniem tej hipotezy są badania Eli Jerby i Vladimira Dikhytara, które wykazały, że kuliste pioruny zawierają cząstki o rozmiarach 25–50 nm.

• W laboratoriach osiągnięto efekty podobne do pioruna kulistego poprzez:
  • odparowanie różnych substancji lub jonizację powietrza;
  • przykładanie wysokiego napięcia do wody, co prowadzi do jej gwałtownego odparowania.

Piorun kulisty jako złudzenie

Niektórzy badacze, jak Josef Peer i Alexander Kendal, sugerują, że piorun kulisty może być złudzeniem optycznym wynikającym z długotrwałego wyładowania. Inna hipoteza, przedstawiona przez Geralda i Vernona Cooray, łączy zjawisko z napadami padaczkowymi, podczas których mogą występować halucynacje wzrokowe.

Hipoteza relatywistyczno-mikrofalowa

W 2016 roku H.C. Wu zaproponował, że piorun kulisty powstaje w wyniku relatywistycznej wiązki elektronów, co wywołuje promieniowanie mikrofalowe i lokalną jonizację powietrza, prowadząc do powstania stabilnego pęcherzyka plazmy.

Naukowa obserwacja

W 2014 roku dokonano pierwszej naukowej obserwacji pioruna kulistego przez zespół z uniwersytetu w Lanzhou. Zjawisko zaobserwowano podczas burzy w 2012 roku i zarejestrowano na wideo. Kula zmieniała barwę i przemieszczała się, co potwierdziło hipotezę o jej związku z utlenianiem materiału odparowanego z gleby przez uderzenie pioruna.