Pilnik
Pilnik to narzędzie służące do skrawania cienkiej warstwy materiału z obrabianej powierzchni, o grubości od 0,01 do 1 mm.
Budowa
Pilniki wykonane są ze stali węglowej lub narzędziowej stopowej i składają się z części roboczej oraz uchwytu, na którym zwykle znajduje się rękojeść. Powierzchnia robocza jest nacięta w sposób umożliwiający efektywne skrawanie. Najczęściej stosowane nacięcie to krzyżowe. Pilniki hartowane są do twardości ponad 60 HRC.
Wyróżniamy różne kształty i rozmiary pilników, m.in.:
- przekrój owalny
- trójkątny
- okrągły
- prostokątny
- płaski
- kwadratowy
- półokrągły
W zależności od liczby nacięć na centymetr długości, pilniki dzielimy na:
- zdzieraki (4,5–12,5 nacięć)
- równiaki (5,6–16)
- półgładziki (9,5–23,6)
- gładziki (13,2–31,5)
- gładziki podwójne (20–45)
- jedwabniki (35,5–67)
Zastosowanie
Pilniki znajdują zastosowanie głównie w ślusarstwie, ale również w obróbce różnych materiałów, takich jak metale, drewno czy tworzywa sztuczne. Wyróżniamy kilka specjalnych rodzajów pilników:
- iglak – mały pilnik z drobnymi nacięciami, stosowany do precyzyjnych prac bez rękojeści.
- tarnik – pilnik o dużych nacięciach, używany do zgrubnego piłowania miękkich metali i drewna.
- pilniki do szacowania twardości – służą do oceny twardości stali w skali HRC.
Pilniki do obróbki miękkich materiałów, takich jak aluminium czy miedź, wymagają okresowego czyszczenia. Dla mechanicznej obróbki materiałów stosuje się pilnikarki, które wykorzystują różne rodzaje pilników, w tym obrotowe i taśmowe.
