„`html
Pierwszy Kaganat Turecki
Pierwszy kaganat turecki, dominująca potęga Turkutów, istniał w latach 552–604 na terenach dzisiejszej Mongolii, południowej Syberii i Azji Środkowej. Jego powstanie wiązało się z migracją Turkutów, którzy osiedlili się w górach Ałtaj po wypędzeniu z nadgranicznych stepów chińskich.
Powstanie Kaganatu
W 545 roku rozpoczęła się wojna w Chinach, w wyniku której Turkuci, dowodzeni przez księcia Bumyna, nawiązali sojusz z Zachodnim Cesarstwem Wei. Bumyn zyskał poparcie plemion teleskich i najechał Rouranów, co doprowadziło do ich całkowitego pokonania. W 556 roku Turkuci kontrolowali dużą część wschodniego stepu.
Wojna na zachodzie
- Wyprawa Istemi-chana (554-558): Turkuci podbili Kazachstan, Siedmiorzecze i Chorezm. Spotkali opór ze strony plemion Huni, ale zdołali go przełamać.
- Relacje z Bizancjum: Turkuci, pod wpływem wydarzeń w Europie, nawiązali stosunki z Bizancjum, proponując handel i sojusz.
Wojna z Bizancjum
W 570 roku Bizantyńczycy zawarli traktat pokojowy z Awarami, co wpłynęło na relacje z Turkutami. W 573 roku Turkuci, zajęci walką z Alanami, nie zdołali odpowiednio zareagować na atak Persów, co doprowadziło do ich osłabienia.
Organizacja państwa
Kaganat turecki był zorganizowany pod przewodnictwem chana, z jabgu jako wicekrólem. Społeczeństwo składało się z arystokracji, wolnych ludzi oraz niewolników. Podatki były pobierane z podbitych terenów, a zyski z handlu i grabieży były znaczne.
Rozwój militariów i struktura społeczna
Turkuci rozwijali metalurgię, co pozwoliło na stworzenie silnej jazdy pancernej. Jako naród koczowniczy, ich armia była efektywna w bitwach otwartych, ale napotykała trudności w zdobywaniu miast.
Podsumowanie
Pierwszy kaganat turecki, dzięki swoim podbojom i organizacji, stał się dominującą siłą w regionie, jednak konflikty z innymi mocarstwami oraz wewnętrzne napięcia doprowadziły do jego ostatecznego rozbicia w 604 roku.
Bibliografia
- Lew Gumilow, Dzieje dawnych Turków, przeł. T. Zabłudowski, PIW, Warszawa 1972.
„`
